Recensie: Ik – reflex

“Fris als de morgen, Zijn kracht bewust/ stroomt door mijn aad’ren de levenslust…”. Om met dat NCSV-liedje de nieuwe dag te beginnen…! Of met de ochtendstemming van Edvard Grieg!

Maar helaas: ik heb last van een ochtendhumeur. Of dat nu komt van slaaptekort of van dromen? Ik heb echter ervaren dat wanneer ik al in bed begin te analyseren, ik dan nog dieper in de put geraak. Ze genereren bovendien een Pavloveffect.

Dus: niet zeuren voor de koffie. Niet twijfelen maar gewóón doen; koud water, opruimen, en dan de beloning: koffie.

Ik heb er zelfs opwekkende mok van gemaakt. Daarmee kan ik zelfs de kranten aan. Pas daarna boek ik mijn dromen af.

Of het nu van mijn humeur komt of niet: dit boek stond me bij voorbaat tegen. Het blijkt echter liever en leuker dan de felle omslag suggereert.

Aanvankelijk bleef het een paar weken omgekeerd en onderaan mijn te lezen stapel liggen. Totdat ik drie weken Skye (16) bij me te logeren kreeg. Hij wilde slagen voor zijn VMBO en had negen tentamens in Leeuwarden. In die weken hebben we veel gepraat. Ik heb veel van hem geleerd (bijvoorbeeld over de jeugd en de muziek van tegenwoordig, bijvoorbeeld discipline en moed).

Ik merkte dat hij veel slimmer is dan hij zelf vermoedt. Een lastige start in het leven is daar debet aan, te drukke en steeds wisselende begeleiders brachten hem tot de gewaarwording dat hij het zelf moest doen. Gelukkig heeft hij vrienden.

Tenslotte vroeg ik hem het boek te recenseren (“1. Waar gaat het over? 2. Wat heb jij eraan gehad?”). Dit tentamen tekstsamenvatting volbracht hij cum laude in vier dagen (zijn tekst lees je hier onder). Het boek mocht hij meenemen.

Sindsdien heeft hij het boek ook aan anderen uitgeleend en uitgelegd. Dat triggerde mij uiteindelijk om er ook mee aan de slag te gaan. Ik deed er vier weken over. Het is namelijk niet alleen een lees-, maar vooral een werkboek en ik ben niet meer zo flexibel als vroeger of als Skye.

Dit boek is een aanrader voor jong en voor oud: Het is van levensbelang om reflexen, angsten en oude pijn te herkennen; je zelf met humor en liefde bij de hand te nemen en zo doende het verschil te onderkennen tussen je angstige ego en de toeziende ziel. Met zulke bewustwording kun je niet jong genoeg beginnen! Iemand vroeg me eens hoe het met me gaat. Ik antwoordde: “Onder de omstandigheden, redelijk”. Hij: “Ivo, onder de omstandigheden leven is hetzelfde als onder je matras slapen”.

Ligt een belangrijk deel van je geluk in zelfreflectie en in zelfspot, een paar twijfels omtrent het boek blijven bij mij bestaan. Oosterse en Westerse wijsheid gaan bijvoorbeeld uit van de superioriteit van mind over matter. Maar wat dan met de kick van het stofje in de kofje? Met paracetamol met caffeïne? En met Grieg of met een ander liedje? Die werken gelukkig ook. En ik word blij van Skye. Daar komt ie.

De ik-reflex, een complex en oneindig bestaan

Ik vind dit een interessant en informatief boek. Het leest gemakkelijk. Het boek heeft een goede, pakkende inleiding, waar ik persoonlijk erg van kan genieten. “Wie ben ik” is de vraag die in dit boek centraal staat, die vraag komt hierdoor meerdere keren voorbij. In de inleiding wordt voor mij al duidelijk gemaakt wat voor kennis je van dit boek zou kunnen krijgen. Dat blijkt uit deze zin: “Je krijgt in dit boek kennis aangereikt die je nodig hebt te begrijpen wat het pad naar binnen is en we vertellen je onze ervaringen van het belopen van dat pad”

In dit boek wordt van alles uitgelegd over de ik-reflex waarbij veel dingen een grote rol spelen, zoals bijvoorbeeld je ego, je verleden en beeld voor de toekomst, of de “plaatjes” die uitgebreid worden  uitgelegd in dit boek. En het krijgen van controle over de ik-reflex. Overal wordt in dit boek uitgelegd hoe je de vraag “wie ben ik” zou kunnen oplossen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het ego en de ziel. “Als je jezelf eenmaal realiseert dat jij de ziel bent dan ga je begrijpen dat alle mensen hetzelfde zijn”. Door de ziel kan je afstand nemen van jezelf en jezelf observeren, zo kan je bewust worden hoe jij reageert op bepaalde situaties en hoe je denkt over bepaalde dingen en hoe je daar dan mee omgaat. In dit boek worden tips gegeven en er staan op de laatste paar bladzijdes stappen die je zouden kunnen helpen met het omgaan en begrijpen van het ik-reflex. Het is duidelijk dat dit een complexe reis is, de voorbeelden die in dit boek worden gegeven hebben mij geholpen met het begrijpen van ingewikkelde onderwerpen.

In de eerste 20 bladzijden heb ik al veel geleerd, bijvoorbeeld dat je verleden soms onverwacht getriggerd wordt als herinnering. Dan is het verstandig als je leert daar via de juiste methodes over na te denken.

Wat ik meeneem uit het boek naast vele goede informatie en bewustwording van mijzelf is deze zin:  “Een gezonde omgang met je plaatje is dat je hard werkt om het plaatje te realiseren, maar je niet hecht aan de resultaten. Die hebben we niet altijd in de hand. Dus als het lukt is het even goed als wanneer het niet lukt.”

Wat ik persoonlijk erg belangrijk vind in het boek is de uitstraling, daarmee bedoel ik de voor- en achterkant, de flaptekst en de titel. Voor de titel stel ik mijzelf altijd twee vragen: waarom is dat de titel en wat betekent het?

In dit boek werden die vragen voor mij helder beantwoord, De titel is Ik-reflex. In de inleiding werd hier al over gepraat maar in hoofdstuk 3 werd dit nog duidelijker, dat komt door deze zin: “De ik-reflex is een zichtbaar versterkende reflex die plaats heeft in het lichaam. Het is een automatische onbewuste reactie op een trigger.

Ik – Reflex “Een ontspannen omgaan met triggers, emoties en gedachten” door Lida Schilder en Martin Schulz
159 pagina’s; Uitgeverij Van Warven, 2024

Ivo de Jong
emeritus voorganger