Inspiratiefestival Terschelling

Wat je niet zocht maar wel vindt

We waren op Terschelling om te jutten. Wie waren ‘we’ en hoe kwamen we daar? Ik zal pogen het een beetje helder uit de doeken te doen. Ons gezelschap was een groep van 25 mensen, allemaal vertegenwoordigers van vrijzinnige gemeenschappen: VN, VVP, Remonstranten, Doopsgezinden en Apostolisch Genootschap. Landelijke bestuurders van deze organisaties zitten regelmatig om tafel om te bespreken hoe we mogelijk meer samen op kunnen trekken. Deze keer deden we het anders. Onze groep bestond niet uit bestuurders, maar uit een samenraapsel van voorgangers, medewerkers en gewone leden. De plek was niet een vergadertafel, maar een festival op Terschelling. En we waren met relatief veel ‘jongere’ mensen, grotendeels 30-ers en 40-ers.

We troffen elkaar op het Inspiratiefestival. Dat is een tweejaarlijks weekend op Terschelling met muziek, theater, gesprekken en vieringen. We hoefden zelf maar weinig te organiseren, we konden meeliften op het ruime aanbod dat er was. Zo zwierven we het eiland over, van de ene naar de andere activiteit en tussendoor ontmoetten we elkaar op ons gezamenlijke logeeradres. Het was een bijzondere mengeling van inspiratie op het festival en kennismaking met elkaar.

Het festival heeft sterke banden met de Protestantse Kerk en dat was te merken. Ik was bij een theatervoorstelling waarbij het erg handig bleek om een beetje thuis te zijn in bijbelverhalen, anders was het moeilijk te volgen. Ik kwam in een bijeenkomst waar allerlei liederen werden gezongen met teksten die niet helemaal mijn ‘geloofstaal’ verwoorden. Anderen hadden soortgelijke ervaringen. Bij velen begon het al snel te kriebelen: de volgende keer zijn we hier weer, dan gaan we meedoen aan de programmering en laten we zien dat het ook anders kan!

Wat ik zelf meemaakte was een beweging van het hoofd naar m’n lijf. Dat brengt het eiland al met zich mee: veel kilometers op de fiets en lekker lopen op het strand. Ik vond die beweging ook in een workshop, waar min of meer terloops een rake opmerking werd gemaakt over preken en liturgie. “De westerse praktijk begint in het hoofd. Een preek (of hoe je dat noemt) is een ideologisch verhaal. Maar hoe komt dat bij mensen aan? Als je iemands idee wilt veranderen door middel van woorden, kan het gemakkelijk weerstand oproepen. Liturgie is doen en voelen. Dat is een andere ingang.” Ik vond het een rake opmerking. Niet omdat ik zelf wil preken of per se iemands idee wil veranderen, wel omdat ik soms iets wil overbrengen. Daar zijn meer manieren voor dan alleen het gesproken woord.

Ik vond de beweging van hoofd naar lijf ook in een workshop die ging over zin. “Wat is zin? Vaak wordt het beperkt tot het doelgerichte, op wat ‘zinvol’ is. Maar er zijn ook andere vormen van zin: zinnelijk, zintuigelijk, zinrijk. Je kunt zin vinden in wat mooi en lekker is.”

Zo kwamen diverse lijnen bij elkaar. Niet vergaderen, maar samen op pad. Niet alles in woorden vatten, maar beleven en ervaren. Bovendien was het prettig en hoopgevend om met dit gezelschap op te trekken. De vrijzinnige organisaties zijn stuk voor stuk in moeilijk vaarwater, maar samen kun je wel wat. Samenwerking geeft nieuwe energie. Dat hoeft niet structureel, dat hoeft niet te worden gevat in regels en statuten. Je kunt gewoon iets ondernemen. Het kan ook met anderen die je treft, in het land of op je eigen plek. Dus ook bij ons?

Tenslotte nog iets over het jutten. Op de laatste dag vertelde een eilandbewoner dat jutten vanouds bepaald niet romantisch is. Het was een harde strijd om het bestaan. Als het stormde, met kans dat er iets aanspoelde, dan was het zaak om er snel bij te zijn. Al was het middenin de nacht, het hele gezin moest mee om bijvoorbeeld hout te verzamelen op het strand en direct mee naar huis te nemen, voordat een ander erbij was. Een beetje scharrelen met mooi weer, zoals wij dit weekend deden, dat is heel wat anders. Toch kan het hedendaagse jutten ook iets opleveren. En misschien hoef je niet naar een eiland of naar een strand om iets te vinden. Soms is het er zomaar: wat je niet zocht maar wel vindt.

Jasper van der Horst
Voorganger in Hattem en Heerde