Noem mij bij mijn diepste naam…

Vrouwendag 8 maart 2019

Noem mij bij mijn diepste naam…
Nog steeds is er behoefte aan meer vrouwelijke religieuze stemmen

De openbare religieuze stem heeft een mannelijk geluid. De stemmen van azans, moellahs imams, rabbijnen, priesters, dominees en voorgangers zijn vandaag in deze wereld voor 98 procent mannelijk. Binnen de vrijzinnigheid is dat niet zo, daar is meer dan de helft van de voorgangers vrouw. Van de grootste geloofsgemeenschappen zoals de Rooms-katholieke kerk zijn alle priesters mannen en zullen dat ook nog lang blijven. God is groot, roepen de mannen, geen wonder dat bij hen een mannelijk godsbeeld past en de toehoorders dit meekrijgen.

Er zijn in elke religie prachtige uitzonderingen, voorbeelden van de waardering van het vrouwelijke. Ik wil het hier niet over kwaliteit, maar over kwantiteit hebben. Wanneer er gebeden wordt, gelezen uit heilige boeken, getroost met mooie verzen horen de meeste mensen een mannelijke stem. Dat valt niet te ontkennen, ook niet in het geseculariseerde Nederland. Overigens zijn ook de grootste atheïsten die van zich laten horen mannen, hoewel dat ook aan de media kan liggen.

Op 5 november 1911 werd het ambt van predikant in Nederland bij de doopsgezinden en Vrijzinnigen Nederland opengesteld voor de vrouw. Dat is net 100 jaar geleden. Nu lijkt het binnen de vrijzinnige, meer liberale religieuze bubbel alsof er gelijkheid is. Dat is niet zo in de samenleving en ook niet in de wereld en daarom heeft dat ook nog invloed op de vrijzinnigheid. Een dominant mannelijk geluid in religieuze zaken heeft invloed op de spiritualiteit van vrouwen en mannen, ook binnen de vrijzinnige bubbel. De mannelijke taal en beelden domineren in de samenleving, nog steeds zijn mensen verrast als de dominee een vrouw is. Er ontbreekt iets, in spiritualiteit neemt de spreekster of spreker zichzelf mee. Spiritualiteit is pluriform, rijk en vaak heel persoonlijk. Daarom moeten de stemmen ook pluriform zijn, niet alleen man, ook vrouw, homo, hetero, transgender.

Ik herinnerde mij de eerste keer dat ik de vertaling van de psalmen van Ida Gerhard en Marie van der Zeyden uit 1972 las. Het was een openbaring, zo anders. De theologie van Dorothee Solle kwam zoveel dichterbij dan van alle mannen. De liederen en gedichten van Marijke de Bruijne, waren speciaal voor mij geschreven. De verhalen van Manuela Kalsky zette mij in beweging. Maar ook nu de preken van Janneke Stegeman en de wijze woorden van Anne Dijk en Chantal Suisse klinken goed. Zij spreken over religie, spiritualiteit over het leven in deze wereld. In kwaliteit kunnen zij het ruim meten met hun mannelijke collega’s, maar zij blijven uitzonderingen. Geef ze de ruimte, geef ze het podium dat van belang is ook voor de komende generaties. Het is nog steeds hard nodig de beleving van vrouwen over hun geloof te horen.

Religie die voornamelijk mannelijk verwoord wordt en een mannelijke stem draagt, is meestal gevangen in een machtsspel. Een nieuwe taal, met vele pluriforme stemmen van vrouwen zal mensen meer voeden en inspireren ook in de verre toekomst.
In het kader van de vrouwendag 2019 wil ik er voor pleiten de vrouwelijke religieuze stem te laten klinken, meer geluid te geven. Laten we vooral doorgaan met het versterken ervan, want er is nog lang geen gelijkheid, zelfs geen pluriformiteit in gender en dat is wel belangrijk voor de toekomstige generaties. Vrouwen laat van je horen en laten we daar als Nederlandse samenleving ruimte voor maken.

Wies Houweling
algemeen secretaris

Meer blogs