Verslag IARF EME Conferentie in Offenbach 11-14 september 2025

Van 11-14 september 2025 kwamen in Offenbach, Duitsland, een 60-tal religieus en levensbeschouwelijk vrijzinnigen bijeen voor de vierjaarlijkse conferentie van de IARF in Europa en het Midden Oosten. Ditmaal was het thema ‘Grenzen aan godsdienstvrijheid en tolerantie’. Voorafgaand vond tijdens de preconference tour een uitgebreide kennismaking plaats met historie en huidige toestand van de Freireligiöse gemeinden in Frankfurt en omgeving.

Deze gemeenten ontstonden in de 19^e eeuw in sterke wisselwerking met de politieke drang in Duitsland naar vrijheid, democratie en Duitse éénwording. Vele freireligiösen namen deel aan de revolutie in 1848 en de totstandkoming van een parlement in Frankfurt, dat helaas maar kort heeft gefunctioneerd. De freireligiöse gemeinden werken samen in een Bund, maar leggen wel verschillende accenten, de een meer christelijk, de ander meer humanistisch of unitarisch gericht. Maar de oriëntatie bleef en blijft dezelfde: een open houding ten aanzien van godsdienst en spiritualiteit vormt bij alle groepen de basis van de gemeenschap.

Het hoogtepunt van de conferentie zelf was de keynote speech van Seyran Ateş, oprichter en imam van de liberale Ibn-Rushd-Goethe moskee in Berlijn. Ze benadrukte het belang van inclusiviteit binnen religieuze organisaties, in haar moskee is iedereen welkom, man en vrouw in gelijkwaardige positie. Ook belichtte ze de bedreiging van de democratie die uitgaat van de radicale islam en de vatbaarheid voor radicaliteit onder scholieren in Duitsland. Ze deed een oproep de radicale islam even stevig aan te pakken als het anti-democatische extreem links en rechts, en geen tolerantie te hebben voor intolerantie. Er kan geen beroep worden gedaan op vrijheid van godsdienst als andere rechten, bijv. die van vrouwen en meisjes op onderwijs of lichamelijke integriteit, geweld wordt aangedaan. Ates, die ook als advocaat in familierecht is gespecialiseerd, oogstte veel indruk met haar toespraak.

In andere voordrachten alsook in gespreksgroepen werd nader ingegaan op het congresthema alsook op het wezen van vrijzinnige of vrije religie. Voorzitter George Williams van IARF, die sterk geïnspireerd werd door de Japanse Imaoka Shin’ichiro, definieerde werkelijk vrije religie als een levenshouding die je bevrijdt door volledig zelfstandig de waarheid te zoeken en daarnaar te leven. Ook voor Nederlandse vrijzinnigen zijn dit relevante onderwerpen. In onderling gesprek hebben we ter plekke als NL deelnemers ons ook gebogen over hoe we dit gesprek binnen de verschillende ledengroepen nog meer aan kunnen zwengelen en kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld met interessant materiaal uit het buitenland. De eerste plannen staan op stapel, u hoort daar binnenkort meer over. Het Free Religion Institute, een onderwijsprogramma dat op de IARF-site wordt aangeboden, wordt verder uitgebreid. We kijken hoe we daar ook vanuit Nederland onze bijdragen aan kunnen leveren. En in elk geval kan iedereen vast deelnemen aan wat er nu al aangeboden wordt.

De voorzitter van de conferentie eindigde met deze prachtige uitspraak die veelvuldig binnen zijn kerk wordt geciteerd: ‘Moge mijn gedachten vrij zijn, moge mijn geloof zonder grenzen zijn en moge mijn bewustzijn zich uitstrekken tot al wat leeft.’

Al met al een indrukwekkend samenzijn waarin de deelnemers aan den lijve ervoeren hoe inspirerend het is met mensen van over de hele wereld je te buigen over hoe we vanuit een vrijzinnige houding onze bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkelingen in de samenleving. Wilt u meer weten over de IARF, de activiteiten van het Nederlands Chapter of over wat er wereldwijd wordt georganiseerd, neemt u dan contact op. We vertellen graag meer.

Lucie Meijer is secretaris van het Nederlands Chapter, u kunt haar bereiken via luciemeijer@xs4all.nl enEtje Verhagen is contactpersoon van Vrijzinnigen Nederland bij de IARF, mailadres: ekverhagen@Outlook.com.