Allerzielen

Op 2 november werd hij geboren. Toen ik hem leerde kennen vierde hij zijn verjaardag op die tweede dag in november. Van de importantie van die datum had ik met mijn protestantse opvoeding geen notie. Jan evenmin. Jan stamde uit een onkerkelijke familie, hij zag een kerk pas van binnen toen mijn vrouw en ik hem uitnodigden voor het bijwonen van de doop van een van mijn kinderen. 

Trouw en betrouwbaar

Jan was gewend zijn commentaren kracht bij te zetten door er een forse vloek aan toe te voegen. Zijn keurige schoonfamilie kon daar maar moeilijk aan wennen. Wij kenden Jan en wisten hoe hij in elkaar zat. Eigenlijk past het predicaat ‘edel’ op hem. Hij was door en door trouw en betrouwbaar. Dat hij zijn conversatie en emoties met een flinke knoop kon kleuren hadden wij hem allang vergeven. 

Toen er medische problemen kwamen bleef hij zijn werk steeds doen, ook al werd hij gedwongen met een groot pak voorzorgmateriaal van huis te gaan. Uiteindelijk heeft een hoogleraar met een heroïsche ingreep hem van zijn ongemakken verlost. 

Lafhartige moord

Jaren later waren wij uitgekampeerd op weg naar huis. Het was 2 november en ik belde hem op. Voordat ik echter uit kon brengen: ‘Van harte gefeliciteerd’ denderden een reeks vloeken door mijn mobieltje. ‘Heb je het nog niet gehoord?’ bracht Jan uiteindelijk uit. Ik wist van niets, had de najaarszon uit warmere streken nog in mijn hoofd. Een bekende Nederlander, Theo van Gogh, was op lafhartige wijze vermoord. Overdag en gewoon op straat. Het was de eerste keer dat ik mij ervan bewust werd dat vrijheid van meningsuiting een zo grote haat kan oproepen dat mensen gaan moorden. 

Mijn vriend was haast ontroostbaar. Op zijn verjaardag nogal liefst. En nu, vele jaren verder denk ik er ook nog bij: op Allerzielen.

Moed

De as van Jan is met een korte plechtigheid op zee verstrooid op een prachtige zonnige dag in het najaar, nu alweer vele jaren geleden. Maar met het verstrooien van de as lijkt het alsof tegelijker tijd de vrijheid van meningsuiting is verstrooid. Zo keurig in de grondwet vastgelegd, wordt ervan weggekeken. Angstig als sommigen zijn om een ander te beledigen. Angstig om ook vermoord te worden? Soms moeten er voor vrijheid offers worden gebracht. Dat was zo in oorlogstijd, en dat is niet veranderd. Waar haat is kan geen vrede leven. Dit onder ogen zien is de opdracht van deze tijd. Het vereist moed, maar zingeving is je loon.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs …