Duurzaamheid & Economie & Spiritualiteit als derde

Het is duidelijk dat we steeds meer zien dat duurzaamheid en economie niet meer los van elkaar benaderd worden. Een voorbeeld is het dagblad Trouw dat de redactie van Duurzaamheid en Economie heeft samengevoegd. Wij zijn van mening dat er in het huidige maatschappelijke debat een belangrijke derde dimensie mist. Wij noemen die dimensie Spiritualiteit. Steeds meer mensen zien dat de ene na de andere crisis zich voordoet en beginnen daar ook verbanden in te zien. Zelfs de mensen die een groot vertrouwen hebben in technologische oplossingen voor ieder probleem, of in de polder talenten van Rutte, beginnen te twijfelen. Wat voor rampen en veranderingen staan ons te wachten? Grofweg zijn er twee toekomstvisies, namelijk die van de-growth en green growth, met meer of minder nadruk op technologie en groei. In beide visies is een ingrijpende verandering in ons economische systeem en levensstijl noodzakelijk. Maar welk nieuwe paradigma het ook zal worden (waarschijnlijk een combinatie), naast de technologische en rationele kant van deze transitie, zal een nieuwe visie op en gevoel van verbondenheid met andere mensen en met ander leven en de aarde een noodzakelijk fundament zijn. Wij zien spiritualiteit daarom als het noodzakelijke derde element van de fundamentele transitie waar we voor staan.

Het gaat ons om de spiritualiteit van “Wakker worden”.  Het wakker worden uit de droom van en de verslaving aan, continue economische groei, ongekende welvaart en bevrediging van onze behoeften. Wakker worden uit de droom dat alles om de mens draait, als het toppunt van de evolutie die de aarde als brave rentmeester beheert om optimaal producten en diensten te leveren. Wakker worden en waakzaam zijn betekent dat we alles doen wat in ons vermogen ligt om aan deze transitie bij te dragen. Voorwaardelijk om onszelf daarbij niet uit te putten en de hoop niet te verliezen, zijn wakkerheid voor de schoonheid en de verwondering over het leven. Zoals we ook het lijden van anderen, onszelf en van de aarde niet alleen onder ogen moeten zien, maar innerlijk meevoelen en aanvaarden, om zo werkelijke compassie te voelen én daar ook naar te handelen. Op deze manier kunnen we, ieder naar eigen draagkracht, ten volle bijdragen aan de duurzame verandering van onze samenleving.

Kortom, wij pleiten voor een verbinding tussen economie, duurzaamheid en spiritualiteit, als bron van inspiratie, vertrouwen en in actie komen.

Jeannette den Ouden en Jan Joost Kessler, voorganger en lid van de Arboretumkerk, Wageningen