Hemelvaart: een wolk van niet (zeker) weten
Een dogma mag je pastoraal zingen; je kunt het nimmer voorschrijven. Doe je dat toch, dan toon je daarmee aan dat je zelf iets van je geloof verloren hebt.
Hemelvaartstorm
Zoiets gebeurde in 1875 tijdens de Haagse “Hemelvaartstorm”, toen Domela Nieuwenhuis, die kort daarvoor twee vrouwen en een aantal kinderen verloren had, en het geloof in een liefhebbende en almachtige God aan het verliezen was. Hij kon om principiële redenen deze dienst niet leiden. In zijn plaats kwam een strenge dominee (Ivo Gaukes Knottnerus), die hem de pan en daarmee zijn eigen kerk uitveegde.
Dogma’s verketteren nog altijd, je gelooft je oren niet. Er zijn nog steeds mensen, die keihard beweren dat wij ons ‘gelovig’ moeten neerleggen bij verschrikkingen.
Hemelvaart
Hemelvaart is traditioneel de dag, dat Jezus veertig dagen na Pasen naast God terecht is gekomen om deze wereld voortaan samen in de hand te houden. Met andere woorden: als (!) alles een zin heeft, dan heeft het een goede zin. Dan heeft zowel de geschiedenis als de toekomst heeft een humaan en gezegend gezicht.
Daar kan ik wel wat mee; ik wil het helpen hopen, als blijft de melodie sterker dan de tekst. Ik wil het liedje van vertrouwen blijven zingen: Als iets of iemand de aarde in de hand heeft, dan in een goede hand, en niet in een verpletterende vuist of een dreigende vinger. He’s got the whole world..
Sterven en helen
Daarnaast is Hemelvaart het beeld geworden van sterven – en dan opgenomen en geheeld worden. Je verneemt zoiets in de verhalen van bijna-doodervaringen; alleen kijken de betrokkenen dan terug op een onvolkomen lichaam. Het bijbelse verhaal laat Jezus met huid en haar opstijgen. Joodse gelovigen namen onze lichamelijkheid altijd al ernstig; op afbeeldingen zie je nog de stigmata. Maar daar hoeven we niet moeilijk over te doen.
Bijzonder verhaal
Ik kan Hemelvaart soms verstaan vanuit mijn eigen ervaring. Soms heb ik een gewaarwording, een ervaring dat het niet voor niets is. Soms ook ervaar ik, dat er in mij iets eeuwigs huist. Dat heb ik gelukkig niet op een bepaalde donderdag. Natuurlijk was die zin of dat gevoel van harmonie er al, voordat Jezus naar boven steeg. Dat hebben ouders hun kinderen altijd voorgezongen en het goddank niet met dogma’s er in gestampt. Het verhaal van Hemelvaart moet een extra gewaarwording zijn geweest van gewone mensen, die Jezus hadden meegemaakt.
Ik vind het een bijzonder verhaal. Zeker, waar Jezus zegt dat het beter voor ons is als hij weg gaat, omdat wij nu zo langzamerhand zelf moeten fietsen; omdat we met losse handen kunnen lopen en geloven, het oude liedje neuriënd. We hebben een duwtje, een voorbeeld, de wind in de rug gekregen en sinds Pinksteren nog een lopend vuurtje ook.
Alle (basis)vertrouwen. We kunnen verder. Al lopend scheppen we het pad.
Ivo de Jong, voorganger Schiedam, Rotterdam, Woubrugge en Brielle
mooi!