Liever een strijdbare Jezus met Kerst dan een kwetsbare baby in de kribbe

Ik heb nog altijd de ansichtkaart van ‘the angry Christ of Negros’ op mijn prikbord aan de muur hangen. Een ansichtkaart uit de Filipijnen met de afbeelding van een boos kijkende Jezus. Deze kaart kreeg ik in de jaren negentig toegestuurd van een vriendin. Het is een kaart met een boos kijkende man met een opgeheven vinger, gemaakt en verzonden vanuit het eiland Negros. De vissers daar waren boos op de grote Japanse schepen die hun zeeën leegvisten, Jezus was hun held tegen de vijand. Deze kaart was een verrassing voor mij toen, zo’n afbeelding van Jezus kende ik niet. Nog steeds zijn deze afbeeldingen schaars in vergelijking met alle kindjes in de kribben met kerst of alle dode lijken aan het kruis in de lijdenstijd.

Ook zijn de meeste andere plaatjes en afbeeldingen van Jezus ‘zoet’ of droevig. In ieder geval vaak een lieve baby of een knappe man met baard en bruine ogen. En vooral ook helemaal seksloos. Het is een kunst op zichzelf om mannen zo seksloos af te beelden.

Deze tijd van het jaar overheerst in onze christelijke samenleving het beeld van het zwakke kwetsbare kind Jezus. Het symbool van het licht dat de duisternis overwint, de kleine vlam die blijft branden. Vaak uitgelegd als het verhaal van de hoop dat het zwakkere goede een lange adem heeft en het grote kwaad zal overwinnen. Een mooi en troostend beeld, maar maakt dat mensen niet veel te afwachtend? Waar is de woede om de misstanden in de wereld? Waar is de ‘Handen uit de mouwen’ traditie? Steeds verder verzinkt onze kerst viering in vrede en lief zijn voor elkaar, gezellig met de familie. Het is wel de enige keer in het jaar dat er miljoenen Nederlanders om een kribbe met het kerstkind staan. Wat voor christelijk beeld laten wij dan zien?

Natuurlijk was hij zwak en klein als kind, maar als je de rest van de verhalen leest, was de persoon Jezus in de verhalen die overgeleverd zijn wel zo zwak en lief en pastoraal? Eigenlijk helemaal niet. Hij riep op tot wereldverbetering. Liet zijn stem horen en werd door velen gehoord en aanvaard als leider. Een leider en leraar die het onrecht aanwees en mensen in beweging zette.

Natuurlijk is zorg en liefde een belangrijke taak voor gelovigen, en niet alleen voor elkaar als broeders en zusters. Maar in plaats van zorg heeft deze tijd niet meer dan ooit leiders nodig? Duidelijke stemmen tegen het neoliberalisme, voor een duurzame samenleving, voor betere zorg?

Op de tentoonstelling in de Nieuwe kerk in Amsterdam wordt het verhaal verteld van drie grote leiders en inspirators van bevrijdingsbewegingen: Mandela, Gandhi en Martin Luther King. Een prachtige tentoonstelling, met veel inspirerende filmbeelden en verhalen van ooggetuigen. De tentoonstelling heeft maar drie voorwerpen: de fiets van Gandhi, een boek dat Mandela in de gevangenis las en een geschreven preek van ds. Martin Luther King.

Is het niet eens beter in deze kerstdagen in plaats van stil te staan bij de kwetsbaarheid van het kind, stil te staan bij de potentie die er in mensen en kleine kinderen ligt, nl een groot mens te zijn en een potentiële leider?

In elk kwetsbaar kind schuilt in potentie een groot persoon, een nieuwe leider. Daarmee bedoel ik niet een nieuwe bekende Nederlander of een politiek strateeg, maar iemand die mensen kan inspireren en aanzetten tot het goede. Iemand die mensen in beweging zet voor een betere wereld, met hoop voor velen.

Waarom niet naast alle kribbes ook het verhaal van mensen die zich inzetten voor een betere wereld, voor elkaar, voor hoop? Het zal een schok zijn als mensen een kaart van een boze Jezus ontvangen met Kerst in plaats een kribbekind. Wel moeten we weer heel wat uitleggen, maar dat brengt wel een interessant gesprek op gang!

Wies Houweling
algemeen secretaris Vrijzinnigen Nederland

Meer blogs