Onvoltooid leven
Talloos zijn de levens die in de bloei worden afgebroken, waarvan de cirkel niet wordt voltooid. Het onvoltooide leven is tragisch, zeker zoals het vaak in deze wereld door ziekte, honger of met geweld afgebroken wordt. Het voltooide leven, een uniek Nederlands begrip, is ook tragisch. Het is een mens in nood en een schreeuw om hulp. Het gaat in beide situaties steeds over een andere toekomst dan men voor ogen had. Voltooid of onvoltooid; het einde van een leven laat ons nooit koud.
Wat is voltooid leven? Els van Wijngaarden geeft er in haar boek ‘Voltooid leven’ enkele kenmerken van. De mensen in het boek antwoorden open en eerlijk op de onderzoeksvragen. Steeds moet ik denken aan mensen die ik heb gekend of nog ken. En het is ook een gesprek dat over mijn eigen leven gaat. De vraag is dan eigenlijk ook steeds: ‘Wanneer vind ik het leven eigenlijk voltooid?’ Wat moet er in mijn leven nog allemaal gebeuren voordat ik kan zeggen, het is af of klaar? Dat zijn zaken waar ik liever niet over na denk.
Onvoltooide levens
Na het lezen van de interviews in het boek kan ik me de vraag van gezonde, oude mensen om een einde aan hun leven te mogen maken, wel enigszins voorstellen. Een van de conclusies van de schrijfster is dat er ook altijd dubbelheid is over de genomen beslissing, wel willen en nog niet willen, soms een twijfel of er toch nog iets onvoltooid is. Is dat ook de aarzeling bij het aanvaarden van het wetsvoorstel voltooid leven? Waarom zeggen we niet ruimhartig ja?
Zoals iemand tijdens de expertmeeting van GroenLinks. zei: “er zijn dagelijks zoveel onvoltooide levens, die beëindigd worden, te korte levens van kinderen, jongeren, mannen en vrouwen wereldwijd door oorlog, honger en ziekte, waarom doen we zo moeilijk over een paar honderd mensen die hun leven voltooid noemen en ertussen uit willen? Laat ze! Laten we wat aan die andere honderdduizenden levens doen en ons inzetten voor medemensen die wel willen leven, maar niet kunnen, die hulp en steun nodig hebben.”
Doodswens
Maar meer nog dan alle kinderen, gestorven door de honger in West-Afrika, komt de doodswens de mensen die hun leven voltooid weten in onze naaste omgeving als een monstrum op ons over. Het is confronterend, als mensen hier uit ons midden vragen om een einde aan hun leven. Zelfs al spelen factoren als onvoldoende zorg, aandacht en weinig waardering voor hun ervaring en leeftijd mee.
Het is een oprechte vraag van onze autonome lijdende medemens. Iets in ons zal ook autonoom willen zijn en zeggen, ik ga wanneer ik het beslis, maar er is altijd die dubbelheid. Bij velen heeft dit gevoel, zelf te moeten/mogen beslissen niet de overhand, maar hoe zal dat in de toekomst zijn?
Kunnen we aan deze vraag die zo’n logisch gevolg is van de ontwikkelingen in onze samenleving op verschillende gebieden, zomaar voorbijgaan? Het is ook een vraag die respect en een afgewogen antwoord verdient. Helaas is soms de toon waarop hij gesteld wordt zo polemisch, dat zit een goed gesprek vaak in de weg.Voor de meeste mensen is het leven nog onvoltooid, we zitten er middenin. Ook daarin moeten we om leren gaan met het feit dat niet alle lijden op te lossen is. Het lijkt wel zo dat er steeds meer gedaan wordt om ziekte en lijden te verminderen, maar de mens is niet minder kwetsbaar geworden. De verantwoordelijkheid voor ons eigen lijden en niet lijden is alleen maar groter geworden. Waren we ooit schaapjes van de herder, nu zijn we af en toe klipgeiten op een kale berg.
Nederlands beleid
Er is nog geen goede zorgvuldige oplossing, we moeten er samen nog aan werken. Dit is geen strijdpunt voor partijen, dit is menselijk leed dat gehoord moet worden. We zijn niet geboren voor autonomie, maar voor de liefde. En eigenlijk zou het bij ons niet zo moeten zijn dat iemand dit wil besluiten. In zo’n wereld wil niemand leven.
Ondertussen is het wel zo, en wordt het wel door mensen zo gevoeld.Wereldwijd kijkt men gespannen naar ons beleid rondom de vraag over voltooid leven. Nergens ter wereld is er zo’n wet. Vaker liep Nederland vooraan met humane wetgeving. Kunnen we de verandering in de samenleving inschatten als gevolg van het toestaan aan mensen om er uit te stappen. Wat is de voorbeeldwerking? Hoe autonoom ben je als je zo’n besluit neemt? En hoe houd je met je keuze ook rekening met gevoelens van eventuele nabestaanden?
Vraag
De vraag blijft bij mij steeds rondzingen in mijn hoofd als ik met deze problematiek bezig ben: wat is nu werkelijk belangrijk in mijn leven en hoe kom ik daarachter voor het te laat is? Ik hoop dat dit voor meer mensen een positief neveneffect is van dit enorm moeilijke debat.
Wies Houweling
Ik heb er geen moeite mee als mensen zeggen het is genoeg .Als wijkverpleegkundige heb je te veel mensen verzorgd die niet verder willen die zeggen : ik wou dat er geen morgen meer was Nee ze moesten door tot de laatste dag.Bij overmaat van ramp ziet mijn zus het niet zitten en rijd het kanaal in omdat andere pogingen mislukte Mijn andere zus na herhaalde pogingen springt van het balkon.Het ergste van alles vind ik mijn moeder In de douch opgehangen,.Waarom mogen mensen niet waardig sterven ,ook al zijn ze jong Dit hoort niet thuis in de politiek Maar in de dokterskamer .of liever nog dat de mensen het zelf kunnen beslissen met een pil die ze kunnen kopen .Waar halen we de arrogantie vandaan dat de politiek het voor ons beslist We moeten overal verantwoordelijk voor zijn maar zijn debiel als het over ons leven gaat dan kunnen we dat niet meer overzien KOM AAN
Geachte mevrouw/heer Daverveld, Dank voor uw persoonlijke reactie, uw familiegeschiedenis is zeer aangrijpend. Dit is met uw familieleden een situatie waar ik op doel als ik schrijf over de oprechte vraag van de autonome lijdende mens. Hoe gaan we hiermee om? Natuurlijk is het iets van de dokter, maar in onze samenleving moet dit eerst door de politiek mogelijk gemaakt worden. Veel sterkte, vriendelijke groet Wies Houweling