Stille kracht, heikel contrast

Stilte

Eens in het jaar fiets ik door een godverlaten Amsterdam. Het is de ene ochtend in het jaar waarop alle verkeerslichten gedoofd zijn, de vroege buitenmensen binnenblijven en zelfs de drugskoeriers niet op hun gebruikelijke parkeerplaats staan. Het is alsof de wereld voor een moment haar adem inhoudt, de aarde voor een ogenblik stopt met draaien. Ik hoor alleen nog het ritmisch gekletter van mijn fietsketting en het geschetter van een enkele ekster. Hadden alle vogels agenda’s dan hadden ook zij er waarschijnlijk het zwijgen toegedaan. Want deze ochtend is de stilste ochtend van het jaar. Het is kerstochtend.

Kerstochtend

Als voorganger op weg naar de kerstochtendviering kan ik me bijna geen betere voorbereiding wensen. Inmiddels zijn deze paar uren van volkomen kalmte voor mij net zo eigen geworden aan kerst als de stal, de boom en het zingen van carols. Stilte laat zich op andere momenten in het jaar uiteraard ook vinden voor wie ernaar op zoek zijn, maar te midden van de kersttijd krijgt de stilte hernieuwde kracht. Ingebed tussen het gedruis van de kerstinkopen en de kerstochtenddienst – meestal de drukstbezochte ochtend in onze geloofsgemeenschappen – springt de stilte eruit als contrastmoment.

Vieren van het licht

In het contrast van de stilte klinkt iets wezenlijks van kerst door. Kerst is immers bij uitstek een feest van contrasten. Het is het vieren van licht in de duisternis, van hoop in vertwijfelde tijden, van hemelse vonken op aardse grond. De tegenstellingen komen al tot uiting in het aloude kerstverhaal, waarin de keizer in de schaduw wordt gesteld van een pasgeboren kind en juist mensen uit de marge (herders en buitenlandse reizigers) het diepst doordringen tot de kern.

Contrasten

Ook vandaag de dag brengt kerst tegenstellingen aan het licht. Het zijn heikele contrasten. Terwijl de kerstdagen voor de één bol staan van gezelligheid, zijn het voor de ander de eenzaamste dagen van het jaar. Waar sommigen een hele week kunnen eten van hun kerstdiner, gaan anderen met honger de kerstnacht in. Het kerstverhaal lijkt zo, tegenstrijdig genoeg, het verhaal te zijn waar het meest naar gehoord maar het minst naar geluisterd wordt.

Vredige stilte

Toch is het mogelijk om dit jaar met nieuwe oren naar het bekende verhaal te luisteren. Neem daarvoor eens in overweging om op de komende kerstochtend in alle vroegte op te staan. Kijk rond, luister naar de vredige stilte, kom op adem en zoek vanuit die rust weer de verbinding en vrede op met anderen. Kerst zal nooit weer hetzelfde zijn.

Klaas Douwes

Vrijzinnige vrede

Meer blogs