De vergeten moedergodin
Op een van mijn strooptochten in kringlopen trof ik een boekje met de titel “De vrouw in het sprookje” aan. Het was geschreven door Marie-Louise von Franz, de naaste medewerker van C.G. Jung, en zij behandelt in het boekje acht sprookjes, waarvan het eerste Doornroosje. De inhoud van dit sprookje in enkele zinnen:
Een koning en koningin krijgen na jaren hun kinderwens vervuld. De koningin brengt een beeldschoon meisje ter wereld. Een boze fee spreekt een vloek uit: “Op haar vijftiende verjaardag zal de prinses zich prikken aan een spinnewiel en sterven”. Een andere fee verzacht de vloek: “Sterven zal ze niet, maar wel honderd jaar slapen”. Aldus geschiedde. Het meisje prikt zich, iedereen in het paleis valt in slaap en honderd jaar later kust een prins het meisje wakker.
De boze fee was niet uitgenodigd voor de kraamvisite, ontsteekt daarover in woede en spreekt de vloek uit dat het meisje zal sterven. Hier duikt het motief van de vergeten moedergodin op. De genegeerde moedergodin is buitenstaander geworden. Volgens von Franz raakt dit beeld vrouwen onbewust.
Blijkens de historie van het westerse christendom is dat niet denkbeeldig. In dat christendom wordt een God-Vaderfiguur aanbeden die zich in zijn zoon Christus incarneert en ook de Heilige Geest is. Maar binnen voorchristelijke beschavingen speelde de moedergodin een belangrijke rol. In het officiële christendom echter, werd het bestaan van de moedergodin genegeerd. Zij kreeg later weer de gestalte van de Maagd Maria, maar aan haar werden alleen die eigenschappen toegedicht die door mannen als wenselijk werden gezien. In de christelijke patriarchale traditie ontbreekt daarom een religieus symbool voor de vrouw. Zij is de vergeten moedergodin en het is niet ondenkbaar dat dat mede de oorzaak is van de zoektocht van vrouwen naar het wezenlijke van hun vrouw-zijn.
Johan de Wit
voorganger Zeist
De oude verhalen zijn vaak vergeten, maar sommige zijn bewaard gebleven als legende. Zoals de legende van Cunera, die van koning Radboud de sleutels kreeg van de moedergodin. Op de Cunerakerk in Rhenen staat zij nog afgebeeld met een sleutel. We weten allemaal wie de sleutel uiteindelijk in handen kreeg.
Een ander symbool van de moedergodin was het spinnewiel. Tot het christendom Rhenen bereikte werden de doden gecremeerd en de vrouwen kregen een spinklosje mee in hun graf. Want de vrouwen spinnen de levensdraad, de navelstreng.
Zo zijn er nog meer voorchristelijke symbolen waarvan de betekenis werd vergeten of die een andere betekenis kregen. Zoals het kruis, maar dat is weer een ander verhaal. Het is daarom belangrijk om de oude verhalen niet te vergeten als je de mensen van vroeger en hun grafgiften wil begrijpen: https://www.archeologischdepotutrecht.nl/vindplaatsen/rhenen-elst-het-woud/