Vrijzinnigen als te ver doorgeslagen individualisten?

Vrijzinnigen als te ver doorgeslagen individualisten die niets meer gemeenschappelijk hebben?

‘Het vrijzinnige’

Afgelopen donderdag zag ik tot mijn verbazing de uitdrukking ‘het vrijzinnige’, in een interview in NRC met de oud interim burgemeester Jozias van Aartsen. ‘Het vrijzinnige moet Amsterdam houden.’ Niet vaak hoor je dat woord uit de mond van politici. Ik was perplex, misschien is het een verwijzing naar de nieuwe burgemeester, Femke Halsema, die ooit een prachtig essay schreef over vrijzinnigheid in het blad de Helling van Groen Links. ‘Het conservatisme rukt op, niet alleen bij VVD en CDA maar ook bij PvdA en SP. Daartegenover moet Groen Links de vrijzinnigheid zetten: vrijheid en emancipatie tegenover dwang.’ (2004). ‘Progressieve, vrijzinnige waarden verdienen ondersteuning en doordenking’, schrijft zij verderop in het artikel.

Inhoud

Vrijzinnigen kunnen uren spreken over de inhoud van ‘het vrijzinnige’ en vervolgens diep verdeeld raken. Vrijzinnigen zijn voor gelijkwaardigheid van alle mensen, rechtvaardigheid, zoeken naar waarde en betekenis in het leven, voor gewetensvrijheid en democratie, vrijheid, gelijkheid en rechtsvaardigheid, en geloven in duurzaamheid omdat alles met alles samenhangt in onze wereld. Belangrijke idealen voor een betere toekomst en verbinding in de samenleving.

Jonge generaties

Er zijn steeds meer vrijzinnigen in Nederland, gezien de secularisatie in de cijfers van het onderzoek van de SCP. Mensen die geen lid zijn van een traditioneel instituut maar wel iets hebben met zingeving of spiritualiteit. Het Humanistische Verbond claimt deze zinzoekers vaak, maar ze kunnen net zo goed geclaimd worden door de vrijzinnigheid, omdat ze vaak nog wel iets met religie of spiritualiteit hebben. Toch worden de vrijzinnige kerken en afdelingen steeds kleiner. Ook vrijzinnige instituten zijn kwijnend. Zij spreken de jongere generaties niet aan en gaan vaak ten onder aan onderlinge ruzies.

Verbinding

Naast alle idealen zijn belangrijke kenmerken van vrijzinnigen ook dat zij moeilijk ergens lid van worden, omdat ze altijd nog denken dat het ergens anders beter is. Waarom zou je je aan een vereniging binden? Waarom zou je je überhaupt binden? Zijn vrijzinnigen daarmee niet te ver doorgeslagen individualisten die niets meer gemeenschappelijk hebben? Is er nog de mogelijkheid van een gemeenschappelijke vrijzinnige droom of ideaal?

Vrijzinnige droom

Ik denk het wel, zeker nu politici het woord in de mond nemen. Laten we ons uitdagen? Duurzaam gedachtegoed met een vrijzinnig ideaal voor de toekomst?

Vrijzinnigen Nederland begint met een vrijzinnig platform/podium doe je mee? Opgeven en meer informatie bij bureau@vrijzinnigen.nl.

Wies Houweling
algemeen secretaris

meer blogs