Hebben we vrede of doen we vrede?

Bijna 75 jaar kent Europa vrede. Het is een ongekend lange periode voor een continent dat eeuwenlang grossierde in onderlinge oorlogen.
De burgeroorlog in de jaren negentig in voormalig Joegoslavië was een korte, voor ieder onverwachte uitzondering. Na de val van de Muur waande dat vredige Europa zich even de wereld: na de ineenstorting van het Oostblok zou een verenigd Europa alle strijd voorgoed uitbannen, niet alleen op haar eigen continent, maar over de gehele planeet. Filosofen als Francis Fukuyama lieten zich meeslepen door het moment, en kondigden het ‘Einde van de Geschiedenis’ aan. En toen voerden opeens op de Balkan diverse volkeren, met elk hun eigen claim op etnische, nationale, culturele en religieuze eigenheid, een bloedige oorlog.
We hebben bijna 75 jaar vrede. Maar het Joegoslavische conflict, nog zo vers in het geheugen, laat zien dat die vrede toch iets leegs heeft. We ‘hebben’ vrede, en dat betekent: geen oorlog, geen militair geweld tussen naties.

Maar vrede betekent meer dan een toestand zonder oorlog. Vrede is ook in 2019 een immense opdracht. Vrede moeten we doen, dag in dag uit, met vallen en opstaan.
Allereerst binnen Europa, waar het nieuwe nationalisme steeds luider klinkt, waar grenzen, zowel geografische als culturele, allang niet meer ouderwets klinken en staan voor identiteit, houvast en veiligheid. Het gezegde ‘Grenzen zijn er om overschreden te worden’ heeft ook in Europa zijn beste tijd gehad, lijkt het. Populistische leiders maken daar gebruik van. En toch moeten we het niet alleen van grenzen hebben. Grenzen kunnen onze levens onleefbaar maken: ze verdelen, sluiten in en uit, en zetten de deur open voor geweld en oorlog.

Maar vrede doen geldt natuurlijk nog veel sterker voor de wereld buiten dat kleine eiland dat Europa heet. Daar was er de laatste 75 jaar altijd oorlog, dan weer hier, dan weer daar, daar heersen de bendes, de corruptie, daar vluchten mensen voor dictators of voor verdroging van de aarde. Een vredesweek, laten we eerlijk zijn, klinkt in grote delen van de hele wereld als een vorm van naïef idealisme.

Nu is er van 21 tot en met 29 september 2019 weer een nieuwe Vredesweek in Nederland. Het gekozen thema is alles behalve naïef: ‘Vrede verbindt over grenzen’. Er zit een spanning in deze woorden, want wie verbinding zoekt, heeft grenzen nodig: verbinding en verbondenheid gaan over concrete mensen die zoeken naar wat ze delen en gemeen hebben. Verbinding is nooit grenzeloos. Alleen het verstokte individualisme dat neoliberale politici ons aanpraten verkondigt nog de grenzeloosheid van een wereldmarkt waar ‘iedereen’ kansen zou hebben en waar de verbinding vanzelf tot stand zou komen. We weten wel beter.

De auteurs van de ‘verdiepingstekst’ die voor de Vredesweek 2019 werd geschreven, hebben duidelijk oog voor deze spanning. Ze laten zien dat een grens overgaan riskant is en ons in onzekerheid brengt. Dat is menselijk. Tegelijkertijd moeten we samenleven, en dat betekent: jezelf een grens stellen. De auteurs laten zien hoe vrede niets met bezit of status quo te maken heeft, maar eerder een werkwoord is: vrede doen. Maar wat doen we als we vrede doen? Misschien voorlopig niet veel meer dan onszelf een moeilijke vraag stellen: hoe kunnen we (ik citeer de verdiepingstekst) ‘samenleven in spanning en in vrede?’. Ik vind dat een goede vraag, een urgente vraag ook in onze tijd. Vrede doen is… vragen naar vrede – en denk niet te snel dat je het antwoord weet.
Vragen naar vrede: dat is vragen naar het vreemde samenspel tussen begrenzing en ontgrenzing, daar waar grenzen nu eens geen muren zijn, maar, zoals de Antilliaanse schrijver Édouard Glissant het noemde: zones van ontmoeting.

Laurens ten Kate

Meer informatie over het thema van de Vredesweek 2019 is te vinden op https://vredesweek.nl/thema-2019. Wie met het thema aan de slag wil, kan daar ook de verdiepingstekst lezen.

Strand

Overpeinzen aan het strand

Een meeuw vliegt krijsend over. Met zijn roep wordt zo te horen door zijn soortgenoten ingestemd. Een jonge meeuw komt eens kijken. Het is alsof hij de weg vraagt: ‘De haven, meneer, moet ik dan tegen de zon invliegen?’ Maar hij verstaat mij niet. Een kauwtje komt kijken of er wat te halen valt. Zei mijn moeder vaak: ‘Een vliegende kraai vangt altijd wat,’ zijn de tijden toch veranderd. Dit kauwtje gaat rustig op een paaltje zitten en kijkt wat rond. Het hele tafereel wordt begeleid door de achtergrondmuziek van de branding. Het is laag tij en daardoor lijkt de branding wat verder weg. Deze door de zon beschenen septembermorgen straalt rust uit. De hele sfeer nodigt uit tot overpeinzen.

Rust

Daarom ben ik daar ook. Voor de rust en het herinneren. De lucht is helder, het zicht optimaal. In de verte zijn wat vrachtschepen te zien. Gelukkig nog geen windmolens hoewel onzalige duurzaamheidsfanatici die als de bomen van een bos willen aanplanten. Nee, voor mij is er slechts zon, zee en de aanwezigheid van vogels.

Herinneren

Herinneren, terugdenken. Het lijkt dat de behoefte daaraan met het klimmen der jaren toeneemt. De zee heeft wat dat betreft een zekere bekoring voor mij. Zij lijkt nu rustig, maar onderhuidse stromen kunnen riskant zijn voor wie daar geen weet van heeft. Zij kan ook woest en ongenaakbaar zijn. Angst en vrees inboezemen. Even denk ik terug aan oude schilderijen waarop vissersvrouwen vanaf een duintop uitkijken over zee. Altijd maar weer die zorg of man, of zonen terugkomen van wat vroeger niet zonder gevaar was.

Stilte

Maar mijn relatie met de zee is ook persoonlijk. Sinds ik met een klein gezelschap op een mooie septembermiddag mee mocht varen om de as van mijn overleden vriend op zee te verstrooien. Dat was zo’n plechtige en tegelijk pure gebeurtenis. Ver van het dagelijks leven, slechts het kalm deinen van het schip. En na de as, het strooien van bloemen op de golven en drie stoten op de scheepshoorn. Het was stil aan boord, ieder was in gedachten verzonken. Eenmaal weer op de kade kwamen de eerste woorden over onze lippen.

Spiritualiteit van het leven

Dit keer kwam een zeilboot langs de kust gevaren. Een jacht, strak in het tuig. Een mooi gezicht, de witte romp en witte zeilen in contrast met de blauwe lucht. Het kon zomaar een geest zijn, ongrijpbaar, op weg naar het onbekende. Daarom ga ik in september naar het strand zodat ik de spiritualiteit van het leven kan beleven.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs … 

 

De groeten uit ….

…. over religieus toerisme en identiteit

Wie heeft de mooiste kerk gezien? De indrukwekkendste moskee of de kostbaarste synagoge?
Dat zijn dingen die je gezien moet hebben, de hoogtepunten van onze vakanties. Als Nederlanders bezoeken we wat kerken. Of het nu in Maastricht is of in Ravenna, de kerk gaan we in. Zelfs de atheïsten onder ons gaan naar binnen om de grote religieuze bouwwerken van het verleden te bekijken. Doet het eigenlijk iets met ons? Of kunnen we evengoed het plaatselijke plein of park bekijken?

Vrijzinnig

Het is vrijzinnig om van vele religies iets te bekijken of te ervaren. Zoals Karin Armstrong schrijft in haar nieuwste boek, in vele religies is veel diepe kennis aanwezig over mens zijn, het leven en religieus zijn. Daarom is het ook zo boeiend wat rond te kijken. Maar als we aan andere religies snuffelen is weten we niet wat onze traditie is en wat we zelf eigenlijk vinden van iets. Natuurlijk is er geen collectieve religieuze identiteit, de katholiek, de protestant bestaat nauwelijks meer. Maar nu weten we op religieus gebied vaak niet goed wie we zijn. We vlinderen een beetje, nemen het liefst geen beslissing en geen verplichting. We spelen een beetje de eeuwige toerist.
Als we toerist zijn in het buitenland beseffen we heel goed dat we Nederlander zijn, dat blijven we als we die kerk of moskee in stappen. Maar wie steekt er niet stiekem of openlijk een kaarsje aan, maar heeft geen flauw idee wat het eigenlijk betekent of doet? Het doet toch wel iets meer met je of iets anders dan het park of het plein? Als mensen denk je dan over andere dingen na.

Laat van u horen

Christendom is niet vanzelfsprekend meer in Nederland. Het is realiteit dat mensen met een verschillende achtergrond samen leven in dit land. Het grootste deel is post christelijk en laten we dat dan ook zeggen. Met als neveneffect dat de grote ego’s die het wel duidelijk weten en ergens iets van vinden alle aandacht krijgen. Het is tijd dat religieus toeristen hun verhaal ook duidelijk en helder vertellen. Geef aan wat je inspireert, waar je iets aan hebt in het leven.

Hoera voor religieus toerisme, maar stuur ook eens een berichtje wat je hebt gevonden of mooi vindt?

Een jaar later

Een oud gezegde luidt: de tijd heelt alle wonden. Tot op zekere hoogte is dat zo, maar littekens blijven. Littekens kunnen trekken, steken bij weersverandering maar belangrijker: zij blijven zichtbaar. Daardoor herinneren ze de drager ervan aan de oorzaak en de moeite die het soms kostte om de wond weer te laten sluiten.

Vrijwilliger

Na een halfjaar meldde de vrijwilligster die een jaar geleden op zo’n mensonterende manier was weggestuurd (blog augustus 2018), zich bij een andere zorginstelling. Nu werd ze op een professionele manier liefderijk ontvangen. Ze kreeg een vrijwilligerscontract, waarin de afgesloten verzekeringen vermeld stonden. Bovendien werd er een cursus gegeven hoe je mensen uit en in de rolstoel moet helpen. Alles wat door de managers in de oude instelling was verboden of gedwarsboomd was nu toegestaan. Het werd zelfs in onze vrijwilligster geprezen dat zij eigen initiatief toonde.

Respect

De vrijwilligster van haar kant merkte direct dat er in haar nieuwe zorginstelling een duidelijke beschaving heerste wat vooral tot uiting kwam in respect voor de bewoners en hun welzijn. Kort geleden deed zij verslag van een contact met een medevrijwilligster. De dames hadden gesproken over datgene wat naar mijn idee een van de belangrijkste aspecten van het leven is: zingeving. Niet zozeer wat betreft hun eigen leven, maar dat van de bewoners van de zorginstelling. Een van de dingen die bij dit soort gesprekken naar voren komen, is de angst om in een zodanige toestand te komen dat opname in een verpleeghuis onvermijdelijk is. Vaak wordt er dan gezegd: als het mij zou overkomen dat ik in een verpleeghuis moet worden opgenomen, laat ik euthanasie toepassen.

Communicatie

In de praktijk blijken deze voornemens soms moeilijk uit te voeren. Een van de zorgvuldigheidseisen bij euthanasie is dat er communicatie mogelijk is met degene die euthanasie wenst. De communicatie is nodig omdat toestemming vlak voor het toedienen van de medicatie duidelijk gegeven moet kunnen worden. Zo kan het dus gebeuren dat iemand eigenlijk tegen zijn of haar wens toch in een verpleeghuis wordt opgenomen. Doordat óf communicatie niet meer mogelijk is, óf de oorspronkelijke wens vergeten is. Het is begrijpelijk dat dan een benarde situatie ontstaat. De arts is gehouden aan de zorgvuldigheidseisen die de wet stelt. Familie , vrienden, maar ook de arts moeten dan lijdzaam toezien hoe het in hun ogen soms zinloze bestaan verlengd wordt.

Verschil van dag en nacht

Het minste wat je dan kunt hopen is dat de verzorging op een beschaafde manier plaatsvindt. En wat de genoemde zorginstellingen betreft, die bevinden zich nog geen kilometer van elkaar. Het verschil is echter als van dag en nacht.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs

Mode

Tot de negentiende eeuw was er vrijwel geen confectie. De welgestelden vervoegden zich bij een kleermaker of huisnaaister en kregen daar dan precies die jurk of dat pak aangemeten dat ze wilden hebben. Dit is allemaal niet meer zo. Kleding op maat is een uitzondering geworden en wie iets nieuws nodig heeft, struint de winkels of het internet af op zoek naar datgene wat hem of haar bevalt.

Aan mij is deze vooruitgang op kledinggebied niet besteed, want ik vind zelden iets waarin ik me thuis voel.

Ik heb wat de verkopers in de modewinkels met een meewarige blik een “klassieke smaak” noemen, een eufemistische term voor “hopeloos ouderwets.”

En daardoor heb ik een moeizame verstandhouding met herenmode. Ik draag graag overhemden met een button down kraag, maar die zijn er praktisch niet meer. Poloshirts met borstzakjes zijn bijna niet te krijgen, terwijl juist zo’n borstzakje heel handig is. Driedelige pakken kan ik nergens krijgen, double-breasted evenmin. Wat ze me in de winkel laten zien zijn te krappe jasjes en broeken met te smalle pijpen, waarin ik rond loop als een slecht gestopte worst.

Ook de spencer, het pullovertje van vroeger, is er bijna niet meer. Ik draag ze wel eens, maar onlangs kreeg ik op dit punt toch een gevoelige tik toen ik ergens las dat theologen in het algemeen zeer slecht gekleed gaan. Ze verschijnen volgens de auteur vaak in een a-modieus wijnrood spencertje. Terwijl ik dit schrijf realiseer ik me ineens dat ik ……een wijnrood spencertje aan heb.

Trendy en flitsend gekleed gaan zit er voor mij dus niet in. Maar op een goede dag, daarvan ben ik overtuigd, zal mijn hopeloos ouderwetse smaak weer mode zijn. Want alles herhaalt zich, een theoloog weet dat als geen ander.

Johan de Wit

Meer blogs …..

Zomer, koud buiten, warm van binnen

Zomer en koud

Het is zomer, maar het is koud en ik zit met mijn vest aan te werken. Dat voelt niet lekker. In de winter draag ik mijn vest graag maar in de zomer niet. In de zomer koester ik de warme stralen van de zon, het licht en de mooie vroege ochtenden.
Het donkere weer helpt ook al niet bij de yogales, daar vraagt een stem om me te concentreren op het mooiste licht dat ik ooit gezien heb. Het licht zal me dragen en verder brengen. Als de zon schijnt, bedenk ik, is dat veel makkelijker dan bij een donkere zomerdag. Had ik maar een sterk innerlijk licht, dan had ik misschien minder zon nodig.

Houden van de zon

Ondanks alle verhalen over de opwarming van de aarde en de schade die zon op je huid kan doen, houd ik van de zon. De zon is voor mij toch het goede licht, het mooiste licht dat je je je kunt voorstellen. Zon dus, maar met mate. Niet in de zon zitten, maar onder een boom met een boekje en een muziekje. De zon moet wel schijnen dan, anders is er niets aan onder welke boom dan ook.

Innerlijk licht

Misschien heeft de behoefte aan zonnelicht wel te maken met mijn innerlijk licht dat gevoed wil worden. Het zomerlied ‘Sitting on the Dock of the Bay’ van Otis Redding https://www.youtube.com/watch?v=rTVjnBo96Ug moet klinken met zonlicht. Ik kan het me niet voorstellen bij druilerig weer. Maar altijd de milde zon van de ochtend of het avondlicht, nooit gloeiend heet natuurlijk.

Laat je dragen

Zonlicht is niet beheersbaar, althans nog niet. We kunnen de zon niet aan of uitschakelen. Met het innerlijk licht weet ik het nog niet. Er zijn in yogalessen veel oefeningen voor om je innerlijk licht te zien en te versterken, en ik denk dat het soms ook wel lukt, maar ook hier is iets wat je niet zomaar aan of uit kan schakelen. Je kunt het wel trainen en misschien een beetje beheersen.

Dus mocht de zon niet schijnen, wend je tot je innerlijke licht. Het is inspirerend je zo te laten dragen. Het verwarmt echter alleen op spirituele wijze en je moet er een vest bij aantrekken!

Mooie zomer met innerlijk licht en zon toegewenst.

Wies Houweling
algemeen secretaris

 

Meer blogs …. 

 

Vrijzinnige horeca

Terras

Net toen bleek dat de zware wolken toch geen gevolgen zouden hebben en de zon een voorzichtige poging deed om iets van de dag te maken, werd een terrasje in orde gemaakt. Kleurige stoeltjes werden bij tafeltjes gezet waardoor een en ander een uitnodigende indruk maakte. De behoefte aan koffie deed ons op de uitnodiging in gaan, wij streken neer op het terras. Een wat morsige oudere man in de kleding van het café kwam naar ons toe. Zijn instructies kwamen niet helemaal over maar dat kan ook gelegen hebben aan mijn wat verminderde spraakverstaanbaarheid. Wij tekenden een bonnetje waarop onze koffiewensen waren vermeld. Even later verscheen een allervriendelijkste jongeman in dezelfde uitmonstering als zijn oudere collega. Hij kwam vragen of alles naar wens was. Zijn aangeboren handicap was hem van zijn gezicht of te lezen.

Liefde en toewijding

Korte tijd later kwamen er meer gasten op het terras en werd ons duidelijk wat hier speelde. Dit café werd grotendeels gerund door personeel met een verstandelijke beperking. Alleen de leidster en degene die over de kas ging waren niet gehandicapt. We raakten onder de indruk van de liefde en toewijding van deze mensen. Er ging ook wel eens iets mis. Op een gegeven moment glipte een schotel uit een van de handen. De reactie was verdriet. Grote biggeltranen vloeiden. Er werd echter tijd genomen om degene die dat was overkomen te troosten. Ondanks de toegenomen clientèle op het terras werd daar gewoon tijd voor gemaakt.

Zinvol

Van de kant van de bezoekers werd geen haast gemaakt. Men wachtte rustig op zijn bestelling. Het was echter niet alleen de sfeer die er heerste, maar ook het gevoel dat deze mensen op die manier kunnen functioneren, wat ons niet onberoerd liet. Het is te begrijpen dat een soortgelijke manier van meedraaien in de maatschappij niet voor iedereen met een verstandelijke beperking is weggelegd. Echter is het voor wie daarin past, een zinvolle manier van leven. Het gewoon opgenomen zijn in de maatschappij van alle dag lijkt voor deze mensen een grote voldoening met zich mee te brengen, afgaand op de vreugde, liefde en toewijding die ze aan de dag legden. Dat is denk ik, een ultieme manier om voor hen zingeving in hun bestaan te brengen.

Mens onder de mensen

Het gaat hun waarschijnlijk niet zozeer om de prestatie die ze leveren als wel om het gevoel een steentje bij te dragen aan het maatschappelijk bestel. Kortom, het gevoel mens te zijn onder de mensen.

Wouter Blokhuis

Meer blogs ….

Een man in bad

Beelden

Als ik naar het station loop om naar mijn werk te gaan, loop ik langs de kunstwerken van Art Zuid. Op het Minerva-plein zit nu een man in bad en Kate Moss kom ik tegen in een onmogelijke yoga-houding. Ik moet lachen en denk over andere dingen na dan normaal. De beelden verleggen mijn grenzen. Deze kunst is toch vreselijk vrolijk vrijzinnig.

Elke keer als ik langs Kate Moss loop en haar in die onmogelijk houding zie bewonder ik haar en moet ik glimlachen om de schoonheid, de onmogelijkheid en de moeite die het kost. Is het vergelijkbaar met onze pogingen om jong en vitaal te blijven? Wringen we onszelf in onmogelijk bochten en situaties om maar fris en fruitig over te komen? Verderop staan 6 bronzen badkuipen en in een van de kuipen ligt een man. De eerste keer zag ik hem niet, de tweede keer dacht ik dat er iemand in was gaan liggen, om te slapen. Ik was eerst geërgerd over het beeld van de man in bad, maar het bleek een echt beeld te zijn. Waar is er hier eigenlijk nog plek om buiten te slapen? Als je zoveel mooie baden neerzet, waarom zou je er niet in mogen liggen?

Kunst raakt

Kunst verlegt grenzen. Je ziet dingen die er niet zijn. Je denkt aan dingen die niet er (nog) niet zijn. Je bedenkt vragen die anders niet opkomen. Kortom, je wereld wordt groter en bij Art Zuid ook vrolijker.

Kunst raakt mensen aan en beweegt, maakt vrolijk, maar troost ook. Er is geen begrafenis zonder muziek. Muziek troost, hoe het precies werkt weet ik niet. In alle begrafenissen die ik ooit leidde was de muziek zorgvuldig uitgezocht door de rouwenden en zij waren getroost. Het is belangrijk op zo’n moment de passende muziek te horen. Er wordt door kunst een diepere laag in ons geraakt.
Er dan te bedenken dat veel kunstenaars en kunstenaressen, zo slecht worden betaald.

Het geschreven woord, dat betaalt! In de wetenschap, in de managementbureaus, in de consultancy. Alle rapporten en verslagen, hoeveel zouden die per woord opbrengen? We proberen vaak alles in woorden te vatten, maar kunst gaat veel verder.

Het woord

Ook in de grote religies heeft het woord, het geschrevene, grote nadruk. Alles komt voort uit het woord. Een predikant heet ook dienaar van het woord, is een woordkunstenaar? Is God wel een woord, wat wil er met het woord God uitgedrukt worden? Kan dat wel in woorden? Hebben we daar niet heel veel meer bij nodig aan kleur, geur, geluid, gebaar? Hebben we daar ook niet heel veel kunstenaars bij nodig? Die ons troosten met muziek, ons vragen stellen, ons iets van de zin in het leven laten zien, die ons laten lachen?

Wies Houweling
algemeen secretaris

Meer blogs … 

Bijlichten

Opschonen

Soms kom ik er toe om een poging te wagen bepaalde mappen in mijn computer op te schonen. Het overbodig geworden materiaal verwijderen, alleen het essentiële behouden. Dan blijken er opeens nog bestanden te bestaan die tien, twaalf jaar geleden interessant waren, maar nu nietszeggend zijn geworden. Op zich is dat soms een vreemde constatering: zaken die je toen met grote stelligheid beweerde, zijn inmiddels achterhaald of door de feiten weerlegd. ‘Met de kennis van nu…’ zeggen politici dan. Een grote smoes. Maar erkennen dat je toen fout zat is oh zo moeilijk.
Ditmaal waren mijn afbeeldingen aan de beurt. Daar liggen de kaarten anders. Het zal zeker niet de laatste keer zijn geweest dat iemand vroeg:
‘Heb jij nog niet ergens een foto van deze of gene?’ Zo kwam ik nog niet zolang geleden een aula binnen en zag daar meer dan levensgroot het portret van de overledene (vergeef me de woordspeling) die ik van mijn harde schijf geplukt had.

Serie

Nu leverde deze actie iets totaal anders op. Bij het doorlopen van de bestanden stuitte ik op een serie die ik dertien jaar geleden gemaakt had. Ik had er echter nooit wat mee gedaan. Dat kwam door een paar technische redenen en een praktische. Deze laatste was dat ik gewoon de rust niet had gehad om er eens goed naar te kijken. Een van de praktische redenen was dat de meeste opnamen onderbelicht waren. De serie ging echter over een plechtige gebeurtenis waarna een groot feest plaatsvond. Nu besloot ik te kijken of er nog iets te redden viel. Met moderne digitale hulpmiddelen ontrolde zich voor mij een serie van blije mensen, bij het zien waarvan ikzelf ook blij werd. Met de juiste belichting kregen de mensen kleur en hun persoonlijkheid weer terug.

Metafoor

Tegelijkertijd zag ik dit gebeuren als een metafoor. Soms moet je moeite doen om mensen naar waarde te schatten. Of moet je de belichting aanpassen. Daarnaast moet je soms de beelduitsnijding aanpassen door overbodige zaken uit beeld te halen, zodat de pure mens zichtbaar wordt. Maar altijd moet je je verdiepen in je medemens. Door naar hem te kijken. Ik kom wel eens mensen tegen die zingeving zoeken in verdieping. Zij lezen moeilijke boeken en praten daar dan met elkaar over. Maar als je daarbij je medemens over het hoofd ziet, kun je verdiepen wat je wilt. Je medemens blijft onderbelicht.

Hoe zei de apostel Paulus dat ook weer? ‘Maar had ik de liefde niet…’

Wouter Blokhuis

Meer blogs …

Hemelval

Over het algemeen houden vrijzinnigen wel van een feestje, maar toch wordt een van de traditionele feesten in vrijzinnige kringen nauwelijks gevierd: Hemelvaart. Ook in ‘mijn’ Regentessekerk in Apeldoorn is er op Hemelvaartsdag geen viering.

Hemelvaart onder vrijzinnigen

Dat Hemelvaart onder vrijzinnigen zo weinig geliefd is, komt volgens mij vooral doordat er een verouderd wereldbeeld aan vast lijkt te kleven. Dat Jezus verdwijnt in de hemel boven ons en vervolgens plaatsneemt aan de rechterhand van God, is een beeld waar weinigen nog iets mee kunnen. Uiteraard kun je er een symbolische uitleg aan geven, maar ik zou liever het beeld op zijn kop zetten: in plaats van hemelvaart een hemelval.

Hemelval

Ooit was een hemelval een dreigend schrikbeeld. Voor sommige volken in de klassieke oudheid bijvoorbeeld. Nog voordat Alexander de Grote in 334 v.Chr. de oversteek maakte om het immense Perzische rijk te veroveren, trok hij naar de noordelijke grensgebieden van zijn vaderland Macedonië. Daar stuitte hij op de onverschrokken stammen van de Thraciërs en Illyriërs. Alexander stuurde boden naar hen met de vraag waarvoor ze het bangst waren. Vanzelfsprekend hoopte Alexander dat ze zijn naam zouden noemen. Ze kwamen echter met een verrassend antwoord. Hun grootste angst was dat de hemel op hun hoofd zou vallen.

Reden voor een feest

Inmiddels is de hemel volgens mij allang naar beneden gevallen. De hemel zij dank, zou ik daaraan toe willen voegen. Eeuwenlang hebben kritische twijfelaars en scherpzinnige vrije denkers de hemel met vragen bestormd, tot die ten slotte neerstortte en in ontelbare brokstukken uiteenspatte op aarde. Het bovenaardse, vaak angstwekkende bijgeloof is niet meer. Wat rest is een fragmentarische theologie die bestaat uit scherven en brokstukken hemel, die overal in het dagelijks leven kunnen opduiken. Want sinds de hemel niet langer boven ons hangt, is hij overal rondom ons te ontdekken. Het is dus de grootste zegen dat de hemel op ons hoofd is gevallen en reden genoeg voor een feest (al kan dat ook prima buiten de muren van een geloofsgemeenschap).

Klaas Douwes
voorganger Apeldoorn

Meer blogs ….