Op woensdagavond 27 september, rond middernacht, is Wies Houweling, algemeen secretaris van Vrijzinnigen Nederland, in De Nachtzoen.
In dit tv-programma legt een bekende of minder bekende gast Nederland op bed. Met een zoen, lieve woorden of een liedje. Marleen Stelling presenteert het.
De Nacht van de Theologie vindt dit jaar plaats op zaterdag 23 september in Hilversum in het gebouw van KRO-NCRV. Tijdens het evenement in Hilversum zal bekend worden gemaakt wie Janneke Stegeman, de huidige Theoloog des Vaderlands, mag opvolgen. Ook zal er weer een strijd zijn rondom ‘het theologisch boek van het jaar’.
Aan de titel ‘Theoloog van het jaar’ is dit jaar voor het eerst een prijs verbonden van maar liefst 10.000 euro, ten behoeve van een door de winnaar op te zetten project. Het Vermeulen Brauckman Fonds stelt deze prijs beschikbaar.
De ‘Nacht’ zal aanhaken bij 500 jaar Reformatie en iedereen met belangstelling voor theologie is van harte welkom. Het hele evenement is te volgen via een liveblog op deze website en op Facebook. Ook wordt er een aantal keer op NPO Radio 5 geschakeld naar het evenement. Meer informatie wordt zo snel mogelijk bekend gemaakt.
Het aantal organisaties dat zich heeft aangemeld om op de een of andere wijze betrokken te zijn bij de Nacht van de Theologie is weer een mooie mix van verschillende werkterreinen die baat hebben bij de zichtbaarheid van theologie: KRO-NCRV en EO, Universiteit van Tilburg/FKT, Radbouduniversiteit, Vrije Universiteit Amsterdam, Christelijke Hogeschool Ede, hogeschool Windesheim, PthU, Theologische Universiteit Apeldoorn, Trouw, Nederlands Dagblad, Jongbloed, Vermeulen Brauckman Stichting, het Nederlands Bijbelgenootschap, Rijksuniversiteit Groningen, Theologische Universiteit Kampen, en de Remonstranten. Uitgeverij Kok/Boekencentrum is dit jaar hoofdsponsor van de Nacht van de Theologie.
Elk jaar geeft de NCRV een bedrag aan drie goede doelen die op een bijzondere manier bijdragen aan een warme, zorgzame samenleving. Wie dat mooie bedrag krijgt, wordt bepaald door het aantal stemmen dat deze doelen krijgen. De drie goede doelen met de meeste stemmen winnen respectievelijk € 10.000,- € 5.000,- of € 2.500,-.
Ook Stichting Allegoeds is één van die goede doelen die kans maakt om te winnen. Allegoeds organiseert (aangepaste) vakanties voor ouderen met een fysieke en/of sociale beperking en voor mensen met een smalle beurs. Er is een volledig aangepast groepshotel Het Bosgoed voor mensen met een zorgvraag.
Stichting Allegoeds is voortgekomen uit de sociale en maatschappelijke activiteiten van onze vereniging.
Uw stem is meer dan welkom! Stem vóór 29 september op Stichting Allegoeds via: www.ncrv.nl/geven/stichting-allegoeds
De initiatiefwet die bekend staat als ‘voltooidlevenwet’ dwingt ons goed na te denken over hulp bij zelfdoding. Het betreft vooralsnog ouderen die hun leven voltooid vinden en enkel nog stervenshulp wensen. Dat vraagt volgens humanist Brecht Molenaar om een maatschappelijk debat zonder misverstanden, terwijl die er wel zijn.
Ten eerste heet de wet officieel ‘Wet toetsing levenseindebegeleiding van ouderen op verzoek’. Het begrip ‘voltooid leven’ komt daar niet in voor.
Ten tweede wordt ‘voltooid leven’ gepresenteerd als een fenomeen dat bestaat en mensen kan treffen, zoals ook een feestje eens is afgelopen: het leven is klaar. We moeten daarentegen nadenken over het besluit om het leven als voltooid te beschouwen.
Ten derde heeft ‘voltooid leven’ een positieve associatie, zo van: het was tot nog toe vooral vervullend: een geslaagd feestje. Ik zou me nog steeds met het leven kunnen verbinden, maar gezien wat me er verder nog van te wachten staat, wil ik dat niet. Ik wil er met een goede dood uit kunnen stappen. Dat vraagt eigenlijk niet om een leeftijdsgrens noch om hulp, maar gewoonweg om ‘de pil van Drion’. Dit lijkt om een gelukkige voltooiing van autonome levenskunst te gaan als iets waar veel hedendaagse mensen blijkbaar warm voor lopen. In de toelichting op het wetsvoorstel gaat het daarentegen over mensen die (zonder medische grondslag) lijden aan het leven zelf. Je kunt je afvragen hoe autonoom mensen zijn als elke nieuwe dag een kwelling is: gaat het bij lijdensdruk niet (deels) om een onvermogen zich nog met het leven te verbinden?
Ten vierde zullen mensen niet ‘puur’ aan het leven lijden. Het leven laat zich enkel aan ons kennen in een opeenvolging van ervaringen. Die kunnen vervullend zijn, maar dat hoeft zeker niet. Mensen kunnen ernstig lijden onder ervaringen van eenzaamheid (de kern van veel lijden), sociale overbodigheid, moeheid (geestelijk of psychisch), angst (zeg voor de ontluistering van dementie), vernedering (bijvoorbeeld wanneer zij zorgafhankelijkheid door verlies van autonomie als vernederend ervaren), enzovoorts. Dát zijn de verschijnselen die hun doen besluiten het leven als ‘voltooid’ te benoemen.
Ten vijfde kennen niet alleen ouderen vanaf 75 een doodsverlangen zonder medische grondslag. De ervaring van het leven als een feestje is niet voor iedereen weggelegd! Talloze mensen (en daarmee ook hun naasten!) krijgen vroeg of laat te maken met ingrijpende verlieservaringen. Het lukt lang niet altijd om weer de controle over verliessituaties te herwinnen. Kwetsbaarheid is immers met het leven gegeven.
Ten zesde is kwetsbaarheid geen onwaarde, want zoals Lucebert al dichtte: ‘Alles van waarde is weerloos’.
Ten zevende is professionele zorgverlening binnen onze maakbaarheidscultuur gelijk komen te staan aan het effectief herstellen (medisch of psychosociaal) van verliessituaties. We hebben daarmee enorme successen geboekt, maar zorgverlening geldt niet meer als het relationeel bijstaan van mensen in hun nood noch als een morele aangelegenheid waarin ook onmacht en troost een plaats mogen innemen.
Ten achtste kan de levenskracht van mensen ondanks alle goede zorg toch volledig uitgeput raken. Er kunnen dan ook invoelbare beweegredenen schuilgaan achter een zelfgekozen levenseinde. Die vragen inderdaad om een zorgzame respons, maar er bestaat in de huidige toepassing van de euthanasiewet al ruimte om dan een beroep te doen op existentieel lijden door ontbrekend levensperspectief. Dat kent geen leeftijdsgrens. Er komt wel een arts en een geheel andere toetsingsprocedure bij aan te pas. De levensbeëindiging geldt ook niet als bekroning van autonomie, maar als passend handelen in het geval van ontwrichtende nood.
Ten negende worden bezwaren tegen het wetsvoorstel gemakkelijk weggezet als godsdienstig en dus conservatief. De suggestie wordt gewekt dat de tijd van zulke grote verhalen, lees: godsdiensten, achter de rug is. Niettemin lijkt er zich een nieuwe verlossingsideologie aan ons op te dringen. Uit de mêlee van ontkerkelijking, ontzuiling, secularisering maar vooral individualisering is het Grote Verhaal van Zelfbeschikking boven komen drijven. Aangedreven door neoliberalisme, (positieve) psychologie, de illusie dat het leven maakbaar is en kwetsbaarheid een onwaarde, resteert in dit verhaal louter nog de waarde van zelfbeschikking die is gericht op een toestand van individueel welbevinden.
Zelf vrees ik dat onze samenleving er met de eventuele nieuwe wet niet socialer op zal worden. Eerder onherbergzaam. Het begrip ‘voltooid leven’ zie ik vooral als een meesterlijk gevonden lobbybegrip in de plaats van ‘zelfdoding’ of minder eufemistisch ‘zelfmoord’. Mijn bezwaren komen voort uit een humanistische, dus seculiere spiritualiteit.
Je kunt humanisme beschrijven als de intentie een bijdrage te leveren aan de menselijke waardigheid. Ik doel vooral op het gedachtegoed dat ten grondslag lag aan de oprichting van het Humanistisch Verbond. Men kende een kleine strijd (gelijkberechtiging van ongodsdienstigen en buitenkerkelijken), maar de grote was belangrijker. Dat was een strijd om de geest, een strijd tegen nihilisme. Hoe zouden we in die geest moeten denken over het wetsvoorstel?
Wanneer de illusie van zelfbeschikking ons in het (samen)leven zou moeten gaan leiden, dan vrees ik dat we inderdaad op het hellende vlak zitten dat al werd gevreesd als gevolg van de euthanasiewet. Ik ben bang dat deze vrees wordt bewaarheid: hellend richting nihilisme.
Brecht Molenaar
Dit artikel is gepubliceerd in De Linker Wang, het magazine van de religiewerkgroep van GroenLinks.
Compassie. Daar draait het om in het werk van de Britse letterkundige en religiewetenschapper Karen Armstrong. Ze benadrukt die gemeenschappelijke kern in religieuze tradities en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het gesprek over de positie van verschillende religies in de samenleving.
Omdat haar verdienste goed past bij de bijdrage die de Vrije Universiteit Amsterdam wil leveren aan de dialoog tussen verschillende religies en aan het denken over hun rol in de maatschappij, krijgt Armstrong een eredoctoraat in Theologie en Religiestudies.
Tijdens de opening van het academisch jaar ontvangt ze maandag 4 september de eretitel van haar erepromotor Manuela Kalsky, bijzonder hoogleraar op de Edward Schillebeeckx-leerstoel voor Theologie en Samenleving.
Op het gebied van interreligieuze dialoog en religieuze tolerantie in het publieke domein is Karen Armstrong een van de meest vooraanstaande experts ter wereld. Ze is wereldwijd een veelgevraagd spreker en adviseerde onder andere het Nederlandse en Amerikaanse parlement op het gebied van Islam en religieus extremisme. Haar 21 boeken zijn vertaald in 45 talen en zijn vaak bestsellers.
Erepromotor Manuela Kalsky: “Religieuze pluraliteit neemt in de samenleving en ook aan de VU alleen maar verder toe. We hebben publieke intellectuelen als Karen Armstrong nodig om die pluraliteit voor een breed publiek te duiden.” In haar bekendste werk A History of God: The 4000-Year Quest of Judaism, Christianity and Islam vertelt Armstrong toegankelijk over de inzichten uit de religiewetenschappen.
Samen met leiders en grote denkers uit alle wereldreligies, onder wie de Nederlandse rabbijn Awraham Soetendorp, heeft Armstrong een maatschappelijke beweging geïnitieerd onder de naam ‘Charter for Compassion’. Met dit handvest wil ze de verbinding bevorderen tussen religies, zingeving en maatschappelijk engagement. “Armstrongs Charter for Compassion sluit naadloos aan bij het streven van onze faculteit om de positieve krachten van levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving zichtbaar te maken en te bevorderen”, aldus Ruard Ganzevoort, decaan van de theologische faculteit. Hij benadrukt dat het streven naar compassie bijzonder actueel is in een wereld gekenmerkt door sociaal-culturele en religieuze polarisatie.
Het werk van Armstrong vertegenwoordigt volgens Ganzevoort de ambitie van zijn faculteit om theologisch en religiewetenschappelijk onderzoek maatschappelijk relevant te maken.
Bron: www.godgeleerdheid.vu.nl | Foto: Website Charter for Compassion
Berthe van Soest is met haar verhaal ‘De rozenkrans’ winnares geworden van FEM Talks 2017 ‘Wat bezielt je?’. Marijke Verduyn ontving de publieksprijs met haar betoog over ‘Vergeten woorden’.
In ‘De rozenkrans’ beschrijft Van Soest haar ervaringen die ze opdeed op de weg van de devotie. Een ontdekkingstocht. Veel vrouwen belopen dit pad al eeuwen, maar hun ervaringen komen zelden in de openbaarheid. Wellicht omdat zij het als vanzelfsprekend beschouwen of het een te intieme weg vinden.
De jury vond haar verhaal authentiek, origineel en bijzonder omdat zij verschillende geloofstradities verbindt.
Het publiek was het meest gecharmeerd van het verhaal ‘Vergeten woorden’ door Marijke Verduyn. Zij vertelde over geest, genade, zonde en ziel en hoe die haar bezielen in het dagelijks leven.
De rozenkrans (pdf)
Vergeten woorden(pdf)
Lees ook de andere verhalen van de finalisten
FEM Talks 2017 Wat bezielt je?
Met deze vraag biedt ‘FEM Talks’ vrouwen van alle leeftijden de mogelijkheid om een inspirerend betoog te vertellen over wat hen bezielt. Hoogtepunt van dit initiatief is de finale van ‘FEM Talks’ op zondag 25 juni aanstaande in Paradiso te Amsterdam.
Met ‘FEM Talks’ wil Vrijzinnigen Nederland vrouwen een stem geven. Zij komen nog steeds te weinig aan het woord. Dit is de tweede keer dat ‘FEM Talks’ wordt georganiseerd.
Uit de vele inzendingen is door de vakjury, bestaande uit auteur Lisette Thooft en theoloog Janneke Stegeman, een selectie gemaakt van vijf finalisten. Zij vertellen in Paradiso hun verhaal.
Deze finalisten zijn Inge Bosscha, Maud Dik, Berthe van Soest, Ineke Verdoner en Marijke Verduyn. De winnares verdient een ‘hemelse’ reis naar Rome.
Daarnaast is er een publieksprijs die door de aanwezigen wordt toegekend.
De muzikale omlijsting van deze finale wordt verzorgd door zangeres Shirma Rouse, bekend van The Voice en DWDD. Haar enorme bereik, soulvolle en rijke stemgeluid maken haar tot een populaire en veelgevraagde zangeres.
Op maandag 26 juni 2017 vindt in het Dominicanenklooster Huissen een kloostertafelgesprek plaats met Manuela Kalsky, hoogleraar van de Edward Schillebeeckx-leerstoel voor Theologie en Samenleving aan de Vrije Universiteit en directeur van het Dominicaans Studiecentrum (DSTS) over MiX, de glossy over multireligiositeit.
Kalsky houdt een inleiding over het mixen en matchen van religie. Om 18.30 uur kunt u deelnemen aan een gebedsviering samen met de communiteit. Daarna volgt een aperitief en een kloostermaaltijd. Tijdens deze maaltijd gaan we gezamenlijk dieper in op het thema van flexibel geloven.
Reden voor dit kloostertafelgesprek is het onderzoek naar multireligiositeit dat het DSTS en de Edward Schillebeeckx-leerstoel uitvoeren. De resultaten van dit onderzoek zijn onder andere vertaald naar de glossy MiX. Bovendien zijn in MiX verschillende flexibele gelovigen geportretteerd. Deze prachtige glossy is onder andere te koop bij het Dominicanenklooster Huissen.
Voor dit kloostertafelgesprek kunt u zich aanmelden via www.kloosterhuissen.nl. Meer informatie kunt u krijgen door te bellen naar het klooster via 026-32 64 422 of door te mailen naar info@kloosterhuissen.nl.
Van 11 tot 14 september 2017 vindt in Polen een conferentie plaats waarbij vertegenwoordigers van verschillende religies met elkaar in gesprek gaan.
Jaarlijks organiseert de Internationale Organisatie voor Religieuze Vrijheid (de IARF) een conferentie in Europa, dit keer met als thema ‘Interreligieuze dialoog en minderhedenproblematiek in Europa’.
’Dit onderwerp heeft de aandacht van Europa’, aldus de organisatie, ‘maar de manier waarop er over gediscussieerd wordt is alarmerend. Complexe situaties worden soms gebagatelliseerd’.
Tijdens de meerdaagse conferentie zullen sprekers uit heel Europa het woord houden, zoals prof. dr. Anton Wessels, gespecialiseerd in de islamitische en christelijke traditie, de Poolse activist Konstanty Gebert en vertegenwoordigers van joodse, christelijke en islamitische tradities.
De IARF zet zich al meer dan honderd jaar in voor religieuze vrijheid.
IARF 2017
Flyer IARF 2017 (pdf)
Het maandblad Volzin organiseert voor de tiende maal een schrijfwedstrijd. ‘De waarheid zal ons bevrijden’ luidt het actuele en bijbelse thema. De opdracht luidt: Schrijf een spannend en persoonlijk essay over de verhouding tussen waarheid en bevrijding, in de samenleving, in de politiek, in de religie of in uw persoonlijke leven. De winnende essays worden gepubliceerd in het eerste nummer van Volzin in 2018.
Het thema van de Volzin-schrijfwedstrijd is ontleend aan het Evangelie van Johannes (8,33). Deze zin drukt een kernovertuiging van het christendom uit, waarbij ‘de waarheid’ in dit evangelie wel verstaan moet worden als ‘Christus’.
Maar geloven christenen anno 2017 dit nog wel? Voor veel ongelovigen zal deze zin een gruwel zijn: zij zien een nauwe samenhang tussen het koesteren van een (exclusieve) waarheid en (religieuze) intolerantie. Maar dat geldt ook voor veel christenen die niet meer zo stevig in hun schoenen staan, dan wel ‘door de Verlichting zijn heengegaan’.
Er is trouwens nog een probleem met de gedachte dat mensen de Waarheid zouden kennen. De Bijbel wees er al op en de latere mystieke traditie in jodendom, christendom en islam herhaalt het: God is nooit geheel kenbaar. Vandaar ook het bijbelse beeldverbod.
In onze tijd beklemtoont de postmoderne filosofie dat het menselijke kennen onvolledig is en onvolkomen is. Maar verliest de waarheid, hoe bescheiden wellicht ook opgevat, daarmee ook haar bevrijdende kracht?
Naast een maatschappelijke en religieuze kant zit er ook een persoonlijke component aan het inzicht dat ‘de waarheid ons zal bevrijden’. Dokters willen tegenover hun patiënten geen mooi weer spelen en menen dat het beter is de patiënt ‘de waarheid’ over zijn of haar ziekte te vertellen.
Ook psychotherapie is erop gericht dat de cliënt ‘de waarheid’ omtrent het eigen leven onder ogen ziet. In de acceptatie van de werkelijkheid ligt je redding, heet het. Maar dat kan natuurlijk wél pijnlijk zijn: want de waarheid accepteren zal ook inhouden dat je de mislukkingen in je leven moet accepteren.
De opdracht voor de Volzin-schrijfwedstrijd 2017 luidt: schrijf een pakkend essay over ‘de waarheid die ons bevrijdt’.
Een deskundige jury kiest uit de inzendingen de drie beste essays. Voorzitter is Janneke Stegeman, Theoloog des Vaderlands en columnist van Volzin. De andere juryleden zijn: Hanke Helms, Jan van Hooydonk, Jan Offringa, David Roelofs en Holkje van der Veer.
De uitslag wordt bekend gemaakt in het eerste nummer van de jaargang 2018 (5 januari 2018). Daarin verschijnen ook de winnende essays. De winnaars ontvangen respectievelijk 500, 300 en 200 euro.
Bron: Volzin