Lidmaatschap

Je bent lid van een club. Een sportclub of misschien wel een vrijmetselaarsloge of een kerkgenootschap. Nu heb je een buurman waar je, zoals dat heet, ‘goed’ mee bent. Je drinkt wel eens een glas wijn met de buurman, maakt wel eens een wandeling samen en je past af en toe op de hond. Zonder dat je het eigenlijk in de gaten hebt praat buurman wel eens op je in.
‘Wat zie je toch in die club?’ vraagt hij dan. En dan blijkt dat je toch niet zo makkelijk een antwoord formuleert. Je vindt het moeilijk om de buurman uit te leggen wat je aan die club bindt. Stiekem denk je aan de forse contributie die je net weer hebt voldaan. En een stemmetje dat je niet wil horen vraagt je of het dat allemaal nog wel waard is. Daarbovenop komt dan de herinnering aan de woorden die je had met de voorzitter. Je bent al langer lid dan die voorzitter en de man denkt dat hij de club wel even kan reorganiseren.

Zinvol?

‘Voor mij is het een zinvol lidmaatschap,’ zeg je, ‘want de leden worden in hun waarde gelaten. De vereniging op zich heeft daarbij diverse culturele activiteiten waar niet alleen ik maar ook mijn vrouw plezier aan hebben.’ En meteen denk je aan de laatste barbecue toen je met een vlek op je nieuwe broek thuiskwam.
Tijdens de volgende bijeenkomst krijg je weer woorden, ditmaal met een ander bestuurslid. Je komt thuis en zegt enigszins verhit:
‘Ze kunnen me wat. Ik stop ermee. Ik stap eruit.’ Vrouwlief zegt de volgende ochtend nog wat kalmerende woorden, maar je hebt de voorzitter al gemaild. De voorzitter reageert direct: daar moeten we eerst over praten. Maar je bent vastbesloten, dat wil je niet meer. Twee maanden later krijg je wroeging. Je mist je wekelijkse bijeenkomsten. Je mist je kennissen. Jammer, maar je kunt niet meer terug.

Schrale troost

Een schrale troost. Je bent de enige niet die zo handelt. Hele volksstammen gaan op deze manier de fout in. Ze klampen zich soms vast aan referenda die statistisch gezien nauwelijks enige waarde hebben. Dat allemaal door een gekrenkte trots en het onvermogen te zien dat het ene volk niet beter is dan het andere.

Terug naar je club. Gevoelens van boosheid kennen we allemaal. Maar voordat je je impulsen de ruimte geeft, praat er over. Bedenk dat boosheid slechts een gevoel is binnen in jou. Als je de club hebt verlaten heb je je schepen achter je verbrand. Dat kun je geen zingeving meer noemen.

Wouter Blokhuis

Meer blogs

Tuinhuisje

Het seizoen is weer begonnen waarin wij ons tuinhuisje verhuren. En al gauw kwam er een stelletje, keurig in het pak, de woning bekijken. Was de voordeur groot genoeg maar ook weer niet te groot, en natuurlijk boeide hun ook het interieur. Nou, daar moest nog wel wat aan gebeuren. Maar de woning op zich beviel hun wel, dus bleven ze en zo hadden wij nieuwe huurders. Al heel gauw zagen we dat zij actief met de inrichting bezig waren. Huisraad werd van verre aangedragen.

Vrijzinnige huurders

Ook in vroeger jaren hadden wij huurders voor ons huisje in de tuin. Meestal lieten zij over hun bedoelingen geen twijfel bestaan, Al spoedig kwamen er tekenen van gezinsuitbreiding. Maar de jongen vlogen uit en de huurders vertrokken weer zonder de huur te betalen. Wonderlijk eigenlijk dat we van betalen spreken. Alsof er sprake zou zijn van huurschuld. Moeten we de aanwezigheid van een mezengezinnetje, want daar gaat het om, wel in verband brengen met geld?

Overwegingen

Vreemd, die associatie. De bewoordingen zijn grappig bedoeld – huren zonder te betalen. Maar er zijn meer aspecten aan dit voorval dan de economische. Het is bijvoorbeeld vertederend om te zien hoe die twee vogeltjes in de weer zijn. Verbazingwekkend dat zij precies weten welke materialen nodig zijn om een comfortabel nest in het vogelhuisje te maken. En dan, als de nakomelingen uit hun mini eitjes zijn gekomen werken pa en ma hard om voedsel te verzamelen voor de altijd hongerigen in het nest. En al die overwegingen worden door twee kleine vogels bij ons losgemaakt. Dat krijgen wij er voor terug, zonder te betalen.

Hoeksteen?

De natuur laat zien dat het veel inspanning kost om nageslacht voort te brengen. Dat geldt niet alleen voor de vogels, maar ook voor mensen. Vroeger was het aloude adagium dat het gezin de hoeksteen van de samenleving is. Daar wordt nu wat genuanceerder over gedacht. Toch, als je naar de natuur kijkt is het groot brengen van nageslacht iets wat meerdere ouders betreft. Of de kleine wordt in een kudde grootgebracht, zoals bij olifanten waar tantes helpen met opvoeden en groot brengen.

In onze maatschappij zien we veel variaties op het klassieke gezin. En elke kinderwens dient vervuld te worden. Iets dat wordt gezien als de ultieme zingeving. Soms vraag ik mij daarbij af of onze culturele evolutie niet scheef groeit ten opzichte van onze biologische evolutie. Deze bevindt zich nog in het stadium van jagers-verzamelaars toen een kind nog standaard twee ouders had.

Wouter Blokhuis

Meer blogs …

Vrouwendag 8 maart 2019

Noem mij bij mijn diepste naam…
Nog steeds is er behoefte aan meer vrouwelijke religieuze stemmen

De openbare religieuze stem heeft een mannelijk geluid. De stemmen van azans, moellahs imams, rabbijnen, priesters, dominees en voorgangers zijn vandaag in deze wereld voor 98 procent mannelijk. Binnen de vrijzinnigheid is dat niet zo, daar is meer dan de helft van de voorgangers vrouw. Van de grootste geloofsgemeenschappen zoals de Rooms-katholieke kerk zijn alle priesters mannen en zullen dat ook nog lang blijven. God is groot, roepen de mannen, geen wonder dat bij hen een mannelijk godsbeeld past en de toehoorders dit meekrijgen.

Er zijn in elke religie prachtige uitzonderingen, voorbeelden van de waardering van het vrouwelijke. Ik wil het hier niet over kwaliteit, maar over kwantiteit hebben. Wanneer er gebeden wordt, gelezen uit heilige boeken, getroost met mooie verzen horen de meeste mensen een mannelijke stem. Dat valt niet te ontkennen, ook niet in het geseculariseerde Nederland. Overigens zijn ook de grootste atheïsten die van zich laten horen mannen, hoewel dat ook aan de media kan liggen.

Op 5 november 1911 werd het ambt van predikant in Nederland bij de doopsgezinden en Vrijzinnigen Nederland opengesteld voor de vrouw. Dat is net 100 jaar geleden. Nu lijkt het binnen de vrijzinnige, meer liberale religieuze bubbel alsof er gelijkheid is. Dat is niet zo in de samenleving en ook niet in de wereld en daarom heeft dat ook nog invloed op de vrijzinnigheid. Een dominant mannelijk geluid in religieuze zaken heeft invloed op de spiritualiteit van vrouwen en mannen, ook binnen de vrijzinnige bubbel. De mannelijke taal en beelden domineren in de samenleving, nog steeds zijn mensen verrast als de dominee een vrouw is. Er ontbreekt iets, in spiritualiteit neemt de spreekster of spreker zichzelf mee. Spiritualiteit is pluriform, rijk en vaak heel persoonlijk. Daarom moeten de stemmen ook pluriform zijn, niet alleen man, ook vrouw, homo, hetero, transgender.

Ik herinnerde mij de eerste keer dat ik de vertaling van de psalmen van Ida Gerhard en Marie van der Zeyden uit 1972 las. Het was een openbaring, zo anders. De theologie van Dorothee Solle kwam zoveel dichterbij dan van alle mannen. De liederen en gedichten van Marijke de Bruijne, waren speciaal voor mij geschreven. De verhalen van Manuela Kalsky zette mij in beweging. Maar ook nu de preken van Janneke Stegeman en de wijze woorden van Anne Dijk en Chantal Suisse klinken goed. Zij spreken over religie, spiritualiteit over het leven in deze wereld. In kwaliteit kunnen zij het ruim meten met hun mannelijke collega’s, maar zij blijven uitzonderingen. Geef ze de ruimte, geef ze het podium dat van belang is ook voor de komende generaties. Het is nog steeds hard nodig de beleving van vrouwen over hun geloof te horen.

Religie die voornamelijk mannelijk verwoord wordt en een mannelijke stem draagt, is meestal gevangen in een machtsspel. Een nieuwe taal, met vele pluriforme stemmen van vrouwen zal mensen meer voeden en inspireren ook in de verre toekomst.
In het kader van de vrouwendag 2019 wil ik er voor pleiten de vrouwelijke religieuze stem te laten klinken, meer geluid te geven. Laten we vooral doorgaan met het versterken ervan, want er is nog lang geen gelijkheid, zelfs geen pluriformiteit in gender en dat is wel belangrijk voor de toekomstige generaties. Vrouwen laat van je horen en laten we daar als Nederlandse samenleving ruimte voor maken.

Wies Houweling
algemeen secretaris

Meer blogs

‘Heb je morgen nog ruimte in je agenda voor een bespreking?’
‘Ga je ver weg met vakantie?’ Antwoord: ‘we vliegen vier uur.’ Bij de eerste vraag ging het over tijd, in plaats van ruimte. De vraag was eigenlijk: heb je morgen nog tijd? Bij de tweede vraag werd de afstand afgemeten aan het aantal vlieguren.

Vierde dimensie
In het spraakgebruik gebruiken we ruimte en tijd door elkaar. Het is mede aan Einstein te danken dat knappe mensen ruimte en tijd zien als onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Zij spreken van ruimtetijd. Daarmee verheffen zij ruimtetijd tot een vierde dimensie.

Onbegrijpelijk
Als je niet bent groot gebracht in die materie dan komt dat als onvoorstelbaar over. Ons bestaan speelt zich af in drie dimensies, lengte, breedte en hoogte. Ooit wandelde ik met mijn hond door een bos, toen een vlucht ganzen al gakkerend overvloog. Mijn hond begon paadje in, paadje uit te rennen achter de ganzen aan – dacht hij. In zijn twee-dimensionale wereld ontbrak de hoogte. Voor ons mensen is dat geen probleem: wij kijken omhoog en zien de ganzen overvliegen. Maar een vierde dimensie vinden de meesten onder ons onbegrijpelijk.

Moderne mens
De moderne mens kijkt echter verder dan zijn aardse bestaan. Met telescopen die zichtbaar licht vangen, maar ook met radiotelescopen wordt de hemel afgespeurd. De waarnemingen die men daarmee doet willen wetenschappers verklaren. En met de theorieën van Einstein komt men een heel eind. Maar van een wereldbeeld kan men naar mijn idee nauwelijks meer spreken, eerder van een ‘universumbeeld’. Het onvoorstelbare blijft echter intrigeren omdat daarmee ook vragen opkomen. Vragen als: waar komt ons leven nu vandaan? En waar komt het heelal vandaan? Wat was dan die oerknal?
Het wonderlijke is nu dat we soms wel, soms niet antwoorden krijgen op onze vragen, maar altijd via medemensen. Religieus denkend zou je dan kunnen zeggen dat God door de mensen tot jou spreekt.

Spiritualiteit
Ooit, in een turbulente periode in mijn leven gaf iemand mij een raad. Dat gebeurde zomaar, op een camping. In een gesprek zei een dame opeens:
‘Probeer altijd open te staan voor wat anderen je kunnen geven.’ Zo op het eerste gezicht klinkt dat wat eenzijdig. Wat anderen je kunnen geven. Dat houdt echter in dat je in ieder geval aandacht geeft. Er biedt zich dus iets aan, en je geeft er aandacht voor terug. Voor mij begint daarmee de spiritualiteit: aandacht geven aan je medemens.

Wouter Blokhuis

Meer blogs

Een goede bekende waarschuwde twee jaar geleden het wijkteam omdat Gladyss in toenemende mate hulpbehoevend werd. Gladyss woonde in een kleine eengezinswoning van het type zoals er duizenden in Nederland gebouwd zijn. Boven slapen en douchen, toilet beneden wat handig is als je er ’s nachts uit moet. Het ambtelijke keukentafelgesprek met de 80-jarige slechthorende Gladyss en de vriendin verliep zoals te verwachten:
“Mevrouw wat wilt u?” was de eerste vraag.
“Naar een verzorgingshuis.” De ambtenaar antwoordde kort en bondig dat dat niet meer ging. De tweede vraag was gericht aan de vriendin:
“Kunnen uw kinderen niet iets doen?”
“Ik heb geen kinderen.”
“O”

Thuiszorg
Uiteindelijk werd besloten de thuiszorg te alarmeren en er werd een alarm aangesloten. In de volgende twee jaar werd Gladyss driemaal onwel waarna zij met een ambulance naar een ziekenhuis werd vervoerd. Het was de huisarts niet opgevallen dat Gladyss nu op twee poliklinieken cardiologie onder controle was gekomen. Na een jaar werd er bij de gemeente een traplift aangevraagd. Dat gaat natuurlijk niet zomaar, dat kost tijd. Afgezien van het onwel worden viel Gladyss vaak in haar huisje en liep daarbij verschillende botbreuken op. De laatste breuk, van de heup, werd operatief behandeld. Helaas was de conditie van Gladyss inmiddels zo verslechterd dat herstel van de loopfunctie uitbleef.

Opname
Gladyss werd op een geriatrische revalidatieafdeling opgenomen en kreeg na zes weken te horen dat zij niet meer naar huis kon. Men vond een plaats voor haar in een ander verpleeghuis waar zij nog drie weken liefderijk verzorgd werd voor zij plotseling overleed.
Gladyss’ familie woonde ver weg en was ook al ver in de tachtig. Het is dat een paar buurvrouwen uit het straatje waar Gladyss woonde zich haar lot aantrokken. Geheel belangeloos zorgden deze werkende vrouwen voor de boodschappen en haar hondje. De dichtstbijzijnde buurvrouw belde de trapliftfirma dat het aanbrengen van de traplift – na bijna een jaar wachten – niet meer nodig was omdat mevrouw niet meer thuis kwam. Maar de trapliftfirma was onverbiddelijk: besteld is besteld. De woningbouwstichting zal hem er nu weer uitslopen.

Uitvaart
De uitvaart was ontroerend. Bedroefde buurvrouwen spraken een herdenkingswoord. Een fluitiste speelde stukken van Bach. Een handjevol mensen zat om de kist heen.
Ik vertel deze geschiedenis omdat dit niets met de zogenaamde participatie maatschappij te maken heeft. Het was van deze buurvrouwen pure naastenliefde zoals zij zich het lot van Gladyss aantrokken. Hun – seculiere – levensbeschouwing, die ervan uitgaat dat je op de wereld bent om elkaar te helpen, bracht hen er toe. Zij verdienen ons diepste respect.

Wouter Blokhuis

Meer blogs ..