Het is de 1e dag van februari – de maand van de liefde, zou je kunnen zeggen, met Valentijnsdag in het verschiet. Commercieel gedoe, natuurlijk, dat is het ook, maar misschien toch ook een dag om stil te staan bij de liefde.

Laatst hoorde ik Ilse de Lange het lied ‘Ik geloof in jou en mij’ zingen van Boudewijn de Groot.  Oude woorden met dat mooie Twentse accent. Later zocht ik de tekst van het lied nog eens op en ik las: ‘je kunt niet alles zeker weten, alles gaat voorbij, maar ik geloof, ik geloof in jou en mij…….’.

Ik geloof in jou

Geloven in jou en mij. Geloven in de mens. Ik zag in museum de Fundatie in Zwolle de tentoonstelling ‘Zie de mens’. Een tentoonstelling over 100 jaar portretkunst – voor elk jaar 1 portret.  Honderd portretten dus, in verschillende vormen: schilderijen, beelden en foto’s. Vanuit het oogpunt van schoonheid vond ik niet alles mooi. Fascinerend was het wel – zeker naderhand, toen ik er verder over nadacht en het tentoongestelde dieper tot mij doordrong. Een mens gedraagt zich immers niet alleen maar ‘schoon’, maar zeker ook lelijk, ruw, schreeuwerig, opdringerig, sluw en leugenachtig.

Kwetsbaar

Buiten de tentoonstelling om, liep ik nog een rondje door het museum, en in een hoek zag ik een aantal foto’s  hangen – van oorlogsveteranen die deelnamen aan VN-missies. Zij waren liggend gefotografeerd – droegen allemaal een camouflagebroek en hadden een ontbloot bovenlijf. Om aan te geven dat ze niet alleen militair zijn, maar ook mens, kwetsbaar en alleen. En zo voelden de foto’s ook aan – kwetsbaar. Op missie geweest in het kader van een conflict tussen landen; teruggekomen met misschien wel een innerlijk conflict. En daarna waarschijnlijk heel alleen gebleven, in de steek gelaten.

Ik geloof, ik geloof in jou en mij. Dat wilde ik zeggen tegen die foto’s – ik geloof  in de kwetsbaarheid, in de naaktheid, in dat wat een mens ten diepste is. In wat jij ten diepste bent, in wat ik ten diepste ben. Los van alles wat we zeker lijken te weten – met onze camouflagepakken aan en maskers op. Los van alles wat onzeker is – want, er is één ding zeker: ten diepste zijn we allemaal gelijk, even mooi en kwetsbaar, namelijk daar waar we ontsproten zijn aan die goddelijke bron van Licht.

Zie de mens

En dan kun je het met elkaar oneens zijn over gedrag of politiek, prima en logisch, maar als je je realiseert dat we onder dat camouflagepak en masker allemaal gelijk zijn, dan is er geen ‘anders’ meer. Dan is degene die op jouw pad komt je naaste, die je behandelt zoals jij zelf behandeld wilt worden. Als een mens, kwetsbaar en alleen, maar ook een mens van hoop en verlangen naar verbinding en ‘gezien worden’.

‘Je kunt niet alles zeker weten’…. maar wat ik wel zeker weet is dat het soms een grote opgave én een daad van liefde is: zó te kunnen kijken naar een ander. Zeker als die ander ideeën heeft en gedrag vertoont dat misschien wel walging, ongeloof en angst oproept.

‘Zie de mens’: een daad van liefde én verzet tegen alles wat de mens wil maken tot camouflagepakken, maskers en doemdenkers. Als we deze maand nu eens elke dag tegen iemand zeggen: ik geloof, ik geloof, ik geloof in jou & mij!

Helene Westerik, voorganger van Midden-Drenthe en lid van de Vrijzinnige zeven

De nieuw verschenen groene bijbel is een bijbel op gerecycled papier waar teksten over natuur en duurzaamheid groen zijn gemarkeerd. Zo leg je accenten vast.

Thomas Jefferson (1743- 1826) deed dat al in 1820. Hij zette zijn eigen favoriete teksten over Jezus bij elkaar. Meer schrijvers,  theologen en exegeten gebruikten de evangelies uit de bijbel om een eigen verhaal te maken, naar die ene mens en naar die ene boodschap.

Unitariër

Jefferson was een groot inspirator voor de Unitariërs in de Verenigde Staten. Hij is auteur van de grondrechten van de VS: ‘Alle mensen zijn gelijk geschapen’. Een andere belangrijke uitspraak van hem is:  ‘We should all then live without an order of priests, follow the oracle of conscience, and say nothing about what no man can understand nor therefore believe.’

In deze tijden met politici als Donald Trump zou je bijna vergeten dat er ook zeer erudiete en hooggeleerde republikeinen zijn geweest.

Vrijzinnigen

Vrijzinnigen lijken ook vaak hun eigen bijbel samen te stellen. Eigenlijk denk ik dat iedereen dat stiekem doet. Ieder heeft wel zijn of haar favoriete delen en stukken die je liever overslaat. Er gaat heel veel tijd in zitten om een mooi en consistent verhaal uit al die kleine stukjes te maken. Dat deed Jefferson.

Er is zelfs enkele jaren terug een nieuw plakbijbel onder Jeffersons naam verschenen: de  ‘Jefferson Bible for the 21 century’ waarin ook alle inspirerende teksten uit de joodse, hindoeïstische, islamitische, boeddhistische en christelijke tradities zijn verzameld. Misschien kun je dat geen bijbel meer noemen, interessant is het wel.

Ik ben benieuwd welke ander knip-en plakbijbel het licht gaat zien. Misschien tijd om mijn eigen bijbel samen te stellen en in een tv-programma te presenteren!

Wies Houweling

Groene Bijbel
Meer blogs lezen?

Het Lucky tv filmpje van het tweede debat tussen de presidentskandidaten Hilary Clinton en Donald Trump is wereldwijd een grote hit en miljoenen mensen keken er naar. Het machtigste land ter wereld houdt presidentsverkiezingen. Het filmpje maakt op een milde, kwalitatief goede wijze, glashelder dat het een vertoning is die de democratie zwaar beschadigt.  Was het niet de democratie die vrede en welvaart bracht in de wereld? Het filmpje laat zien dat het een show is waar het gaat om wie de baas mag zijn en verder nergens anders over. Twee mensen die de tijd van hun leven hebben?

Gemeenschappelijke droom

Het belang van een gemeenschappelijke droom, een wereld waarin mensen waardig en in vrede samenleven, is niet meer terug te vinden in het huidige politieke debat. Het gaat alleen maar om belangenbehartiging en dikke ikken. Ook in de Nederlandse politiek zijn er nog maar weinig mensen met een droom. Zelfs het CDA als christelijke partij slaagt daar niet in en kleedt ons rechtstelsel uit op grond van angsten van mensen.

Angsten

Natuurlijk worden mensen angstiger als politiek een belangenstrijd is. Iedereen vraagt zich dan toch af wiens belang het zwaarst telt? Wie is de beste vechter (politicus) voor jouw belangen? Dat is bepalend voor de politieke keuze. Als jouw positie of standpunt niet terugkomt in het debat. Dan laat je politici maar praten of zingen. Als er geen gemeenschappelijk verhaal klinkt over een wereld waarvoor iedereen plek is voelen mensen zich vaak in de steek gelaten en kwetsbaar.

Inspraak brengt de hemel niet dichterbij

Veel politici denken dit probleem op te lossen door meer inspraak. Meer inspraak verandert dat niet, inspraak dient belangen en kweekt geen dromen. Het bevordert slechts de belangenstrijd van de individuen en die hebben zelden het geheel voor iedereen voor ogen.  Zonder een gemeenschappelijke droom, zonder hemel, is er geen richting naar een betere wereld.

In de hemel laten geloven

Ik geloof niet anders dan dat de hemel een plek is hier op aarde waarin ik durf te geloven dat we in vertrouwen vreedzaam samen kunnen leven, waar kinderen veilig zijn en kwetsbaren beschermd worden door iedereen.

Ik blijf geloven in die plek en zal daar elke politicus op toetsen en naar vragen, het gaat namelijk niet om het leven van politici, het gaat om onze samenleving.

Wies Houweling

Meer blogs lezen?

Strontziek is misschien geen goed woord voor een nette, vrijzinnige dominee. Maar dat ben ik dan ook nooit geweest. Als je hoort wat onze minister president zegt, kan ik me dat best veroorloven. Want ik ben het helemaal zat als mensen op een spruitjesachtige manier naar religie verwijzen als bron voor normen en waarden, zeker mensen van de VVD (Rutte, Schippers en Dekker).  We hadden premier Balkenende van het CDA, een christelijke partij, die al in 2013 deze discussie wilde aanzwengelen. Toen spraken we zelfs spottend van wormen in Naarden. Dat doe ik niet meer.

Geloof en religie

Natuurlijk is religie verbonden met normen en waarden, daar word ik ook niet boos om. Wel om de vreemde kijk op geloof en religie.  Helaas is het meestal zo dat mensen ‘die er niets aan doen’ precies weten hoe jouw God eruit zien en wat jij denkt en moet doen. Haal je normen en waarden uit je eigen overtuiging en niet uit die van iemand anders. Net zoals iemand ooit tegen een katholieke priester zei, toen het over seks ging, dat als je het spel niet speelt, jij je niet met de spelregels moet bemoeien. Als er geen eigen waarden en normen zijn, is dat trouwens wel heel kaal. Hoe doen die atheïsten dat? Die leven er toch ook niet zomaar op los?

Normen en waarden

Politici in Nederland gaat het niet om normen en waarden in deze discussie, het gaat om de kiezer. De waarden weten we allang, daar zijn we het ook met 99% van de mensen over eens. Iedereen wil vrede, iedereen wil goed onderwijs en niemand wil leven in armoede. Ook niet doden en niet liegen zijn vrij universeel. Er is misschien 1 procent of minder mensen in Nederland die anderen grof beledigen of met geweren zwaaien. Sinds wanneer houden we die tegen als we het over normen en waarden hebben?

Geloven gaat over doen

En voor mensen die niet weten wat geloven is: geloven gaat over doen. Het gaat niet over wat er staat, maar over wat je doet. Dus het gesprek dat de politici willen voeren, moet eigenlijk over deugden gaan. Klinkt ook niet sexy, dat geef ik toe. De wet bepaalt in Nederland heel goed wat je wel of niet mag doen, maar voor een zorgzame samenleving en een goede burger zijn er positieve bijdragen nodig. Er is geloof nodig, mensen die in vrijheid geloven, mensen die in een menswaardige samenleving geloven, mensen die geloven in: voor elkaar zorgen.

Oproep

Beste politici, zou ik zeggen, we willen graag in jullie geloven en in jullie plannen voor Nederland, maar kom bij ons ‘gelovigen’ niet aan met normen en waarden. Wij hebben iets beters nodig: deugden, dromen en idealen.

Wies Houweling

Meer blogs lezen?

Kerken in Frankrijk staan leeg. Alleen voor doop, trouwen en begraven komen mensen nog naar de kerk. Rond de stad Rouen zijn de weinige priesters erg oud of jong en afkomstig uit Afrika.

Jacques Hamel was 86 jaar oud. Niet eens de oudste priester in regio. Deze merkwaardig mannelijk samengestelde teams voeren zoveel mogelijk diensten uit. Ze zijn met onvoldoende priesters om alle mensen te begraven. Ook leken worden daarom opgeleid om begrafenissen te leiden.

Mensen zijn niet tegen de kerk, het interesseert ze niet, alleen voor het uitvoeren van de rituelen in hun familieleven weten ze de weg naar de kerk nog te vinden.  Het is een slag voor de regio een priester te verliezen, maar door moord is een bizar teken van de veranderende tijden. Tijden waarin de symbolen van religie uit overheidsgebouwen zijn gehaald en je ook in de scholen geen kruisje of hoofddoek kunt dragen.

YouTube

De moord op deze oude priester is bizar.  Een oude man wordt door een jonge IS aanhanger van 19 jaar de keel doorgesneden. Het is geen realiteit, niemand wordt bedreigt, het is een symbool dat gedood wordt, in het paleis der symbolen. Het lijkt het naspelen van een slechte film.  Tot overmaat van ramp, vertelde één van de nonnen die bij dit drama aanwezig was,  is alles gefilmd door een mededader. Wellicht met het idee om het op YouTube te plaatsen?

Abraham geofferd

We leven in een omgekeerde wereld, geen respect afdwingende oude Abraham in de kerk met het verhaal van het dreigende offer van Izaäk, maar Abraham zelf wordt de keel doorgesneden. Het is voorbij, over, niemand wint hierbij. Het lijkt op het omver trekken van de standbeelden van Stalin na de val van de muur, alleen was Stalin al lang dood.

Kerk als symbool in seculiere westerse wereld?

Hier wordt een oude priester de keel doorgesneden als symbool van een oude verdroogde kerk. Hoe cynisch, hoe wreed, hoe verdrietig. Zal het seculiere Frankrijk de kerk opnieuw tot de symbolen van haar land maken? Ik denk het niet.

Vrijzinnigheid tegen machtssymbolen in geloofsleven

Als vrijzinnige heb ik niets met priesters en grote oude kerken. Voor mij zijn het geen symbolen die iets met mijn geloofsleven te doen hebben. Het zijn oude symbolen van macht en geschiedenis geworden. In de christelijke cultuur zijn de kerk en de priester, zeer gedevalueerd, maar voor buitenstaanders nog steeds duidelijk herkenbaar als behorend tot de westerse christelijke cultuur. Daarom raakt het me ook, dieper dan ik aanvankelijk dacht.

Tegen deze krachten in helpt het niet vrijzinnig te zijn, daar kan ik de wereld niet mee veranderen. Die christelijke cultuur en machtsymbolen zitten zo diep, dat gaat nog honderden jaren duren. Ook een vrijzinnige kerk is symbool van het christendom en hoewel we ons geen kerk willen noemen, hebben wij ook nog steeds kerkgebouwen.  Toch zullen er altijd vrijzinnigen zijn die zich blijven verzetten en spreken tegen het verbinden van machtsymbolen aan geloofsleven en inspiratie. Een veel te gevaarlijke combinatie.

Wies Houweling

Meer blogs lezen?