Het was zo’n grijze dag. En het was nog zondag ook. Een dag als zovelen in Nederland. Geen sprankje zon, slechts grijze luchten en weinig wind waardoor je weet dat de dag grijs is en grijs blijft. Op zo’n dag gaan mijn herinneringen vaak terug naar mijn jeugd. Ik werd door mijn ouders naar zondagsschool gestuurd, dat was in hun ogen goed voor mijn zielenheil. Gelukkig ontmoette ik een leeftijdgenoot die om dezelfde reden de zondagsschool bezocht. Toen de zon scheen besloten wij te spijbelen en de tijd in het naburig bos door te brengen. Dat beviel zo goed dat wij elke zondag op deze manier spijbelden. Wij genoten van de natuur en waren op die manier misschien nog wel christelijker bezig dan naar de saaie juffrouw van de zondagsschool te luisteren, en psalmen te zingen.

Dat ging goed totdat mijn ouders bezoek kregen van de zondagsschooljuffrouw.

‘Komt Wouter niet meer?’ vroeg ze. ‘Hij gaat trouw elke week’, zeiden mijn ouders. U begrijpt, lieve lezer, ik moest op het matje komen, en biechtte eerlijk mijn verhaal op. Mijn ouders waren wijs. Zondagsschool was niets voor mij en ik hoefde daar niet meer heen. Schoot ik er wat mee op? Niet zo vreselijk veel, want nu werd ik geacht thuis te blijven en dat was soms vervelend.

Zo leerde ik al vroeg met loze tijd om te gaan. Loze tijd. Tegenwoordig moet elke minuut nuttig besteed worden. De journaals op de tv waren vol met interviews: ‘Hoelang staat u al te wachten?’

Ach, stakkers, denk ik dan. Al die uren dat ik op een baby gewacht heb in slaapkamers die niet de mijne waren, hebben mij wel geleerd met verveling om te gaan.

Toen zich daar dan een grijze zondagmiddag manifesteerde begon ik mij weer eens ouderwets te vervelen. Dat heb ik een uur volgehouden en toen ik mij bij mijn partner voegde bemerkte ik dat mijn humeur behoorlijk was verbeterd.

Mijn recept? Accepteer dat niet alle tijd nuttig besteed moet worden. Heb geduld en bedenk dat vervelen ook iets is wat je moet leren. Vervelen kan heel zinvol zijn omdat je andere ideeën kunt krijgen, zaken en mensen soms in een ander daglicht gaat zien. Waarmee ik maar wil zeggen dat tijd waarin je je verveelt ook een functie kan hebben die achteraf heel zingevend blijkt te zijn.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs …

Onze moderne tijd heeft ons volledig afhankelijk gemaakt van de afspraak die wij tijd noemen. Althans zo ervaren wij dat. Op onze linker pols geeft een horloge aan hoe laat het is. Wij kijken daar vaak op en zeggen al naar gelang van de tijd die wij onszelf gunnen: ‘Het kan nog wel even’. Het komt echter steeds minder voor dat we ‘de tijd nemen’. Zeker tijd nemen voor een ander is een moeilijke opgave. Dat betekent namelijk dat we kostbare tijd waarin we ik weet niet wat hadden kunnen doen, weggeven. En soms wordt ons dat toch gevraagd, wat betekent dat we moeten luisteren naar wat de ander te zeggen heeft.

En als je een regelmatige verkeersdeelnemer bent dan weet je dat een Nederlander in het kleine Nederland enorm weinig tijd heeft. Bij een stoplicht wil hij vooraan staan om als eerste weg te kunnen en die sukkelaars achter zich te laten. Bij het volgende stoplicht volgt dan een herhaling van zetten en blijkt de tijdwinst hooguit een paar seconden.

Maar tijd kan ook een vriend zijn. In plaats van ons neurotische jakkeraars te maken kan tijd ook rustgevend zijn. Ik begrijp dat ik dat even toe moet lichten. Veertig jaar geleden werd mijn huisartsapotheek op grond van vestiging van een wilde, maar echte apotheek in mijn dorp overgenomen. Dat betekende voor mijn vrouw minder werk, maar ook minder inkomsten. Als troost gaf ik haar een tafelmodel klok. Jarenlang sloeg de klok met een charmant tinkelgeluid de hele en halve uren. Alleen de laatste tijd mankeerde er iets aan. De klok stond stil en was niet meer in beweging te krijgen. Het werd stil in huis. Tot mijn vreugde vond ik in een naburig dorp een klokkenmaker. En nu vult op het hele en halve uur mijn kamer zich met het tinkelgeluid dat zoveel voor mij betekent.

Dat is waarom ik denk dat tijd ook je vriend kan zijn. Een klok gaat heel lang mee, mits je hem onderhoudt natuurlijk. En ik vertel dit niet over een elektrische klok. Die heeft maar één voordeel: hij loopt altijd gelijk. Maar het gaat hier om een klok met een echt uurwerk. De les die ik geleerd heb is dat zelfs een vriend die geen aandacht vraagt, op zijn tijd aandacht nodig heeft. Geef hem wat van je tijd. Hij zal je dankbaar zijn en aanvaardt de bijkomende zingeving. Je zult de klok weer gaan waarderen.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs …

Jarenlang heb ik de luxe gehad over een donkere kamer te beschikken. Al mijn zwart-wit werk produceerde ik daar. Dat hield in het ontwikkelen en afdrukken van kleinbeeldfilms maar ook films van het formaat 6×6 – in vaktermen het midden formaat. Als er een foto bij was die het vergroten waard was dan deed ik dat ook. Verschillende keren heb ik foto’s geëxposeerd, waarbij ik het formaat 50×60 of 50×70 niet schuwde. De eerste keer dat ik exposeerde zal ik niet gauw vergeten. Dat was op een koude donkere winterdag, en er was een flink pak sneeuw gevallen. Er komt niemand naar de opening, dacht ik. Maar dat viel mee. Een mooie recensie in de plaatselijke krant was mijn deel.

Gaandeweg verbeterden mijn foto’s. Maar de donkere kamer is allang verleden tijd. Al dat handwerk van zorgvuldig getimede en temperatuurgevoelige ontwikkel- en fixeerbaden is in het digitale tijdperk niet meer nodig. Aan de ene kant jammer, aan de andere kant bespaart het een zee van tijd. Maar wat ik ervan over heb gehouden is de waarde van compositie en contrast. Contrast tussen licht en donker kan een foto maken en breken.

Aan dat contrast moest ik denken toen ik mijn ochtendkrant opsloeg. Een foto van een verwoest gebouw in Oekraïne op de frontpagina, en tevens op dezelfde pagina de mededeling dat duizenden mensen genieten van carnaval. Hoe bestaat dit, was mijn eerste gedachte. Voor mij was dit een groot contrast, zoals dat tussen licht en donker, of tussen zwart en wit. Hoe kunnen mensen feestvieren terwijl enige honderden kilometers verderop talloze mensen sneuvelen? Wat is dan de zingeving van feestvieren?

Goed, ik ben een misschien wat nuchtere calvinist die dat allemaal niet snapt. Toch stel ik mij die vragen. In de postmodernistische gedachtegang mag iedereen het zijne ervan vinden, en iedereen heeft zijn eigen werkelijkheid en iedereen heeft gelijk. Maar is die postmodernistische gedachtegang eigenlijk nog wel houdbaar? Wordt het niet eens tijd om deze gedachtegang te herzien en te vervangen door een gevoel van solidariteit en verantwoordelijkheid voor elkaar?

Dat zijn zomaar vragen die bij mij opkwamen toen ik het ochtendblad opsloeg. Dit keer dus geen niemendalletje, maar een paar serieuze vragen waar ik mee worstel. En voor de duidelijkheid: ik gun iedereen zijn plezier. Maar het contrast op de frontpagina van mijn krant had niet groter kunnen zijn. Dit contrast leverde in ieder geval geen bijdrage aan het beeld dat zich op mijn netvlies vormde.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs ..

Soms ben je opeens patiënt. ‘Dit is uw bed, daar is uw kast. De schoenen kunnen onderin. U moet omkleden want u komt op een steriele ok. Straks kom ik wel kijken.’ Dat alles wordt op een vriendelijke toon die echter geen tegenspraak duldt, gezegd. Even later komt een broeder een wagentje voortduwend met een toetsenbord en een groot scherm erop. Op dat scherm zie ik allerlei pagina’s voorbijflitsen, terwijl de broeder vragen stelt die al vele malen gesteld zijn: Bent u ergens allergisch voor? Hebt u suikerziekte?

Vinkjes

Onderwijl zet hij vinkjes op de pagina’s die verschijnen. Het wordt mij duidelijk dat deze broeder behalve zijn verpleegkunde ook ICT moet hebben gestudeerd. Maar gezien de steeds terugkerende vragen lijkt mij dat een centrale registratie ontbreekt. Het komt mij voor of de zorg van vinkjes aan elkaar hangt, en er zullen ongetwijfeld deskundigen zijn die dit allemaal hebben uitgedacht. Maar deze deskundigen zijn dan wel het overzicht kwijt.

Nieuw is, ingegeven door de coronapandemie dat je niet meer voor ieder wissewasje naar een of andere polikliniek hoeft te gaan. Specialisten houden graag videoconsulten of bellen je gewoon op. Net zo makkelijk. Maar de meeste indruk maakte op mij het verplegend personeel. Enerzijds druk in de weer met ICT, anderzijds toch nog oog voor hun patiënten. En dan te bedenken dat de pandemie een zware wissel op hen trekt.

Contact en respect

Als je hen zo bezig ziet, altijd in de weer, nauwelijks tijd voor een collegiaal contact, altijd professioneel, zichzelf op de tweede plaats stellend, dan krijg je respect voor deze mannen en vrouwen. Respect dat ze in deze tijd in steeds mindere mate krijgen. En dan heb ik het nog niet eens over hun beloning.

Inspannen voor anderen

Er zijn dus nog positieve mensen. Mensen die zich inzetten voor hun medemens. Eigenlijk is dat een bijzondere constatering.  Onze huiskamers worden vergiftigd door verhalen over complotdenkers, en klagers over het beleid. Brutalen hebben de halve wereld, zoals het gezegde luidt, maar de andere helft wordt bevolkt door een zwijgende menigte die het goed met zijn medemens meent. Dit is het bijzondere. Zomaar kom je mensen tegen die het beste met je voor hebben. Mensen die zich inspannen voor het welzijn van anderen. Dat is een aparte ervaring en dat maakt je nederig. Daarom is het goed om even patiënt te zijn. Het drukt je met je neus op de feiten, zingeving bestaat en is springlevend.

Wouter B. Blokhuis

Meer blogs …

Steeds meer kerken en verenigingen willen zich inzetten voor verduurzaming. Sommige kerkgebouwen hebben zonnepanelen op het dak en gebruiken meer recycelbare producten. Ik probeer ook duurzaam te leven en heb een Fairphone waarvan je losse componenten kunt vervangen.

Duurzaamheid en de Bijbel

Een vraag die mij geregeld gesteld wordt, is: Vertelt de Bijbel iets over duurzaam leven en zorg voor de natuur? Behalve de bekende zin uit Genesis 1:28 waar in het kort staat: “Vervult de aarde, onderwerpt haar, heerst over de vissen, vogels en landdieren”, die bekend is als de opdracht tot het ‘rentmeesterschap van de mens op de natuur’, is dat heel weinig.

In de tijd van Jezus vroegen mensen zich niet af of zij de omgeving negatief beïnvloedden. De natuur leek onuitputtelijk. Jezus roept ook nergens op om beter voor de planten- en dierenwereld te zorgen. Hij noemt wel dat hij de leliën op het veld mooi vindt. Het is mogelijk dat hij zelf ascetisch leefde en geen vlees at, maar de bijbelteksten geven hier geen informatie over. Mensen hadden geen hond of kat ‘de luxe’, zonder taak, zoals de Fransen dat nog wel noemen.

Andere bronnen

Er zijn wel meerdere buitenbijbelse bronnen die iets over Jezus’ houding naar dieren en planten toe vertellen. In ‘Woorden van Jezus in de Moslimtraditie’ van Tarif Khalidi (Ank Hermes 2001), staat het volgende verhaal: “Een varken kwam langs Jezus. Jezus zei: ‘Ga in vrede’. Men vroeg hem: ‘Geest van God, hoe kunt u nu zoiets tegen een varken zeggen? Jezus antwoordde: ’Ik heb er een afkeer van mijn tong aan het kwaad te wennen’.”

Gulden regel

Als Jezus in onze tijd had geleefd, zou hij dan niet opgeroepen hebben om de Gulden Regel – behandel anderen zoals jij door hen behandeld wilt worden – ook naar de dierenwereld en misschien zelfs de plantenwereld uit te breiden? Toepassing van een dergelijk ideaal is heel lastig. Hoe kun je leven zonder gebruik te maken van de producten uit de natuur? Behalve vlees en melkproducten, granen en vruchten horen daar ook hout, leer, wol, en olie bij.  Misschien moeten we een compromis zoeken.

Katrijne Bezemer
voorganger in Voorburg en Zuid-Kennemerland

Meer blogs …